Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 82, 83: Tràng giang - Huy Cận

Tuaàn:22 
Tieát ppct:82,83 
Ngaøy soaïn:07/01/11 
Ngaøy daïy:11/01/11
TRAØNG GIANG Huy CËn 
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Cảm nhận được nỗi sẩu của cái tôi cô đơn trước vũ trụ rộng lớn niềm khát khao hoà nhập với cuộc đời này và lòng yêu quê hương đất nước tha htiết của tác gỉa. Sử dụng nhuần nhuyễn yếu tố thơ cổ điển trong một bài thơ mới.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên tràng giang và tâm trạng của nhà thơ. Đôi nét phong cách nghệ thuật thơ Huy Cận.: Sự kết hợp hai yếu tố cổ điển và hiện đại, tình chất suy tưởng tyriết lí
 2. Kĩ năng: Kĩ năng đọc hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại. Phân tích, bình giảng tác phẩm trữ tình. 
 3. Thái độ: Trân trong tình cảm trong sáng của tác giả, tình yêu quê hương, đất nước. 
C. PHƯƠNG PHÁP: Ph­¬ng thøc thuyÕt tr×nh, nªu vÊn ®Ò, gi¶ng gi¶i, h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 1. OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số 2 . Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh. 
 3 . Bài mới: Huy Caïn laø nhaø thô coù gioïng ñieäu thô ñaëc saéc veà söï ñau buoàn vaø nieàm coâ ñôn .Traøng giang ñöôïc xem laø "1 maïch saàu vaïn kyû ñaõ chaïm ñeán coõi voâ cuøng ". Qua baøi thô ta nhaän ra taám loøng cuûa nhaø thô ñoái vôùi queâ höông . Traøng giang quaû laø 1 baøi thô "Doïn ñöôøng cho tình yeâu giang sôn toå quoác "
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
- Nªu ®Æc ®iÓm th¬ Huy CËn? 
- Em h·y tãm t¾t néi dung phÇn tiÓu dÉn ? 
- Sù nghiÖp: Löa thiªng (1940); Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng (1958) ; §Êt në hoa (1960); Bµi th¬ cuéc ®êi (1963); Hai bµn tay em (1967); Nh÷ng n¨m s¸u m­¬i (1968); ChiÕn tr­êng gÇn ®Õn chiÕn tr­êng xa (1973); Ta vÒ víi biÓn (1997) 
* Bè côc: Gồm 4 khổ thơ: 
 + Khổ 1:Khung cảnh sông nứơc mênh mông,bất tận. 
 + Khổ 2:Cảnh cồn bến hoang vắng trong nắng chiều. 
 + Khổ 3: Cảnh bèo trôi, bờ xanh hoang vắng. 
 + Khổ 4:Tâm sự nhớ quê và nỗi niềm mong tìm chỗ nương tựa của nhà thơ.
- Hs lµm viÖc víi Sgk. Hoïc sinh ñaïi dieän nhoùm thaûo luaän trình baøy yù kieán. Nhoùm khaùc nhaän xeùt. Giaùo vieân toång keát
- Nªu nh÷ng s¸ng t¸c chÝnh cña nhµ th¬? Hình aûnh con ngöôøi trong baøi thô ? Xuaát xöù ? - Chuû ñeà ?
- Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi Huy CËn ? Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ ?
- X¸c ®Þnh bè côc bµi th¬ ?
Hs ®äc ba khæ th¬ ®Çu Hoïc sinh ñaïi dieän nhoùm thaûo luaän lµm viÖc theo nhãm , trình baøy yù kieán. Nhoùm khaùc nhaän xeùt. Giaùo vieân toång keát @ Hs t×m nh÷ng chi tiÕt chøng minh
- Hs lµm viÖc víi Sgk, ®äc ba khæ th¬ ®Çu ¶nh trªn s«ng ? C¶nh bªn s«ng ? Töø "gôïn " gôïi lieân töôûng ?
- Töø laùy toaøn phaàn "ñieäp ñieäp " khaúng ñònh ? C¶nh gîi nh÷ng c¸i h÷u h¹n nhá bÐ ? C¶nh mªnh m«ng v« h¹n, réng ®Õn kh«ng cïng ?
- Nªu c¸ch hiÓu cña em vÒ tiªu ®Ò bµi th¬ Traøng giang?
- Suy nghÜ cña em vÒ c©u th¬ ®Ò tõ cña bµi th¬ ? C¶nh thiªn nhiªn ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo ?
- C¶nh thiªn nhiªn ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo ?
- Nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh miªu t¶ c¶nh bªn s«ng?
Theo em v× sao c¶nh s«ng n­íc, còng cßn gäi lµ c¶nh cña t©m tr¹ng?
- Töø laùy "lôùp lôùp " gôïi söï lieân töôûng ? Hình aûnh "chim nghieâng caùnh nhoû boùng chieàu sa "gôïi caûm giaùc ? Kh«ng gian v« tËn, mªnh m«ng cña c¶nh thiªn nhiªn? - Thêi gian ?
- Mèi quan hÖ gi÷a kh«ng gian vµ thêi gian ?
- Nªu chñ ®Ò cña bµi th¬ ? ThÓ th¬ ? Thanh ®iÖu ? ¢m ®iÖu ? Th«i HiÖu cÇn khãi sãng ®Ó nhí quª h­¬ng ? Töø "dôïn dôïn "coù nghóa ? 
- Em hiÓu hai c©u th¬ cuèi nh­ thÕ nµo ? §äc bµi th¬ em cã nhËn xÐt g× vÒ ©m ®iÖu ?
- NhËn xÐt cña em vÒ thanh ®iÖu cña bµi th¬ ? Hs t×m nh÷ng chi tiÕt chøng minh. Hs lµm viÖc víi Sgk. 
- Hoïc sinh ñaïi dieän nhoùm thaûo luaän trình baøy yù kieán. Nhoùm khaùc nhaän xeùt. Nhoùm khaùc nhaän xeùt. Giaùo vieân toång keát
- Hs nh¾c l¹i nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ ? Hs ®äc ba khæ th¬ ®Çu
- C¶m xóc cña ®o¹n th¬ ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng tõ ng÷ nµo?
- Kh«ng mét chuyÕn ®ß - Kh«ng cÇu=> lÊy kh«ng ®Ó nãi cã => Kh¸t khao c/s Êm cóng ®/vui
- N guyªn t¾c t­¬ng xøng cña phÐp ®èi §­êng thi, t¹o vÎ c©n xøng trang träng më ra c¸c chiÒu cña kh«ng gian: “N¾ng xuèng trêi lªn s©u chãt vãt; S«ng dµi trêi réng bÕn c« liªu”. Sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh mang ý vÞ cæ thi: h×nh ¶nh nhµ th¬ mét m×nh ®øng tr­íc vò trô ®Ó c¶m nhËn ®­îc c¸i vÜnh viÔn, v« cïng v« tËn cña kh«ng gian, thêi gian víi kiÕp ng­êi : “Líp líp m©y cao ®ïn nói b¹c” (m­în tõ “®ïn” trong th¬ §ç Phñ; “L­ng trêi sãng dùng lßng s«ng th¼m / MÆt ®Êt m©y ®ïn cöa ¶i xa”). C¸nh chim trong th¬ cæ xuÊt hiÖn trong th¬ cæ kh¸ nhiÒu, “ngµn mai giã cuèn chim bay mái” (ChiÒu h«m nhí nhµ- bµ HuyÖn Thanh Quan)
- B»ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ bµi th¬ Trµng giang, em h·y gi¶i thÝch v× sao c¸c t¸c gi¶ l¹i ph¸t biÓu nhu vËy?
! “NhËt mé h­¬ng quan hµ xø thÞ; Yªn ba giang th­îng sö nh©n sÇu” (Quª h­¬ng khuÊt bãng hoµng h«n; Trªn s«ng khãi sãng cho buån lßng ai) T¶n §µ dÞch (Hoµng h«n vÒ ®ã quª ®©u t¸; Khãi sãng trªn s«ng n·o d¹ ng­êi); Kh­¬ng H÷u Dông dÞch s¸t víi nguyªn t¸c.
- Huy CËn kh«ng cÇn ®Õn khãi sãng, mµ nçi nhí nhµ, nhí quª nh­ ïa ®Õn, trµo d©ng trong lßng, hoµ vµo t×nh yªu s«ng nói ! §ã lµ t©m tr¹ng cña cn ng­êi biÕt gép nçi buån, nçi sÇu nh©n thÕ, thiÕu v¾ng quª h­¬ng vµo m×nh, ®ã còng lµ t©m tr¹ng chung cña ng­êi d©n mÊt n­íc lóc bÊy giê !
- ¢m ®iÖu: §­îc t¹obëi sù hoµ hîp cña nhÞp ®iÖu,thanh ®iÖu
- NhÞp th¬ toµn bµi cã xu h­íng tr¶i dµi theo nhÞp 4/3: “Sãng gîn trµng giang/ buån ®iÖp ®iÖp. Con thuyÒn xu«i m¸i/ n­íc song song”
- Xuân Diệu: Tràng giang là bài thơ ca hát non sông, đất nước, do đó, dọn đường cho lòng yêu giang sơn, Tổ quốc. Sóng Hồng (nhà thơ, nhà cách mạng): Mỗi lần vượt sông Hồng tôi lại nhớ đến bài Tràng giang => Thiên nhiên cổ kính, hoang sơ, đậm màu sắc Đường thi: Hình ảnh quen thuộc, mang phong vị Đường thi: Sông dài, trời rộng, mây cao đùn núi bạc, cánh chim, ráng chiều Bút pháp miêu tả: Gợi ra mối quan hệ đối lập giữa các sự vật, hiện tượng để người đọc cảm nhận và nắm bắt linh hồn tạo vật
- Thiên nhiên gần gũi, thân thuộc, mang bản sắc Việt Nam => Những hình ảnh: cành củi khô lạc loài trôi xuôi, những lớp bèo lênh đênh trên mặt nước, tiếng làng xa vãn chợ chiều,chân thực, thân thiết bởi nó như chứa đựng linh hồn của quê hương, xứ sở.- GV bổ sung , nhận xét, chốt ý, mở rộng.
- Có người cho rằng: bức tranh thiên nhiên trong tràng giang đậm màu sắc Đường thi; có người lại cảm nhận: thiên nhiên ở đây bình dị, thân thuộc, chứa đựng linh hồn của làng quê,sông nước Việt Nam. Ý kiến của em?
- Trong mỗi khổ thơ, thiên nhiên tràng giang được miêu tả bằng những hình ảnh, chi tiết nghệ thuật nào?
- Phác hoạ bức tranh thiên nhiên mà khổ thơ gợi lên trước mắt em? Tìm mối tương quan giữa những hình ảnh, chi tiết ấy với không gian nghệ thuật của tác phẩm?
I. GIỚI THIỆU CHUNG
1. Taùc giaû : 
- Huy CËn (1919-2005) ; Tªn thËt Cï Huy CËn, «ng sinh tr­ëng trong mét gia ®×nh nhµ Nho nghÌo t¹i ¢n Phó, H­¬ng S¬n, nay lµ §øc ¢n, Vò Quang, Hµ TÜnh. N¨m 1939 ®ç tó tµi toµn phÇn ë HuÕ (THPT), 1943 ®ç kÜ s­ canh n«ng t¹i Hµ Néi. 1942, tham gia Héi v¨n ho¸ cøu quèc, ®­îc tham dù quèc d©n ®¹i héi T©n Trµo, ®­îc bÇu vµo uû ban d©n téc gi¶i phãng toµn quèc.
- Sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945, «ng tõng gi÷ nhiÒu chøc vô trong chÝnh phñ vµ héi liªn hiÖp v¨n häc nghÖ thuËt ViÖt Nam. 1996, ®­îc nhËn gi¶i th­ëng Hç ChÝ minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt.
- Th¬ Huy CËn thÓ hiÖn lßng khao kh¸t víi cuéc sèng, thÓ hiÖn sù hoµ ®iÖu gi÷a hån ng­êi vµ t¹o vËt, gi÷a c¸ thÓ vµ nh©n quÇn. V× thÕ th¬ «ng hµm sóc, giµu chÊt suy t­ëng vµ triÕt lÝ.
=> Huy CËn lµ mét nhµ th¬ lín, mét trong nh÷ng ®¹i biÓu xuÊt s¾c cña phong trµo th¬ míi víi hån th¬ ¶o n·o. Th¬ Huy CËn giµu hµm sóc, giµu chÊt suy t­ëng, triÕt lÝ.
 2. Bµi th¬: Thể thơ: thơ bảy chữ thuộc thể thơ tự do.
 a. Xuaát xöù: Bµi th¬ viÕt n¨m 1939, in trong tËp “Löa thiªng”. XuÊt b¶n n¨m 1940. =>C¶m xóc cña bµi th¬ ®­îc gîi tõ c¶nh sãng n­íc mªnh mang cña s«ng Hång (lóc nµy nhµ th¬ ®ang häc t¹i tr­êng canh n«ng Hµ Néi); Mét tho¸ng nhí nhµ, nhí quª céng víi th©n phËn ng­êi d©n mÊt n­íc t¹o ®· t¹o c¶m høng ®Ó Huy CËn viÕt bµi th¬ nµy! §©y lµ bµi th¬ tiªu biÓu cña Huy CËn tr­íc c¸ch m¹ng. 
 b. Hoaøn caûnh saùng taùc :baøi thô ñöôïc hình thaønh vaøo 1 buoåi chieàu thu khi nhaø thô Huy Caän ñang ñöùng ôû bôø Nam beán Cheøm nhìn caûnh soâng Hoàng meânh moâng soùng nöôùc 
 c. Chuû ñeà : M­în bøc tranh thiªn nhiªn s«ng dµi, trêi réng Huy CËn thÓ hiÖn nçi buçn meânh mang xa vaéng , c¸i t«i c« ®¬n cña kiÕp ng­êi tröôùc thiªn nhiªn mªnh m«ng, hiu qu¹nh . Qua ®ã, t¸c gi¶ kÝn ®¸o béc lé t×nh c¶m cña m×nh víi quª h¬ng, ®Êt níc.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Ñoïc hieåu vaên baûn vaø tìm hieåu töø ngöõ, vaán ñeà khoù: 
Tìm hiểu văn bản
 2.1. Khổ 1: Khung cảnh sông nứơc mênh mông, bất tận
- Töø "gôïn " gôïi lieân töôûng nhöõng con soùng nhoû laên taên nhö gôïi leân nhö khôi daäy noãi buån b©ng khu©ng, da diÕt, u buoàn chaát chöùa trong loøng con ngöôøi . 
- Töø laùy toaøn phaàn "ñieäp ñieäp " khaúng ñònh noãi buoàn trieàn mieân khoâng bao giôø vôi caïn . (®iÖp ®iÖp: l¸y ©m gîi nçi buån liªn tiÕp, trïng ®iÖp; l¹i võa nh­ ®ãng l¹i bëi phô ©m t¾c / p / v« thanh, nçi buån nh­ ñ kÝn trong lßng kh«ng nãi ®­îc thµnh lêi!
- Caùch noùi "Thuyeàn veà nöôùc laïi saàu traêm ngaõ "laø caùch dieãn taû mang yù nghóa saâu saéc veà noãi saàu ñau ñaõ lan toûa khaép nôi khoâng phaûi chæ coù ôû loøng ngöôøi maø coøn thaám saâu vaøo caûnh vaät 
- Hình aûnh "Con thuyeàn xuoâi maùi =>nhá bÐ b¬ v¬, gîi sù næi lªnh va Cñi mét cµnh kh« l¹c mÊy dßng => phÐp ®èi è vÇn th¬ c©n xøng hµi hoµ. =>C¸c sè tõ ->KiÕp ngêi nhá bÐ h÷u h¹n ; "laø hình aûnh môùi dieãn taû söï noãi troâi leânh ñeânh voâ ñònh giöõa doøng ñôøi . Ñoù laø thaân phaän cuûa nhöõng con ngöôøi laïc loaøi troâi noåi khoâng coù ngaøy mai. Chi tieát naøy cuõng gôïi yù nieäm veà söï chia ly 
- ThuyÒn vÒ / n­íc l¹i: tiÓu ®èi gîi sù chia l×a, tan t¸c... => 4 caâu thô ñaàu tieân ñaõ giôùi thieäu vôùi ngöôøi ñoïc caûnh soùng nöôùc treân soâng chaát chöùa noãi saàu saâu thaúm. 
=> 3caâu ñaàu: mang ñaäm maøu saéc coå ñieån, veõ leân hình aûnh con thuyeàn nhoû nhoi leânh ñeânh, troâi daït treân doøng soâng roäng lôùn, meânh moâng gôïi caûm giaùc buoàn, coâ ñôn, xa vaéng, chia lìa.
- Caâu 4: mang neùt hieän ñaïi, vôùi hình aûnh raát ñôøi thöôøng. Caønh cuûi khoâ troâi noåi gôïi leân caûm nhaän veà thaân phaän cuûa nhöõng kieáp ngöôøi nhoû beù, bô vô giöõa doøng ñôøi. 
 2.2. Khổ 2:Cảnh cồn bến hoang vắng trong nắng chiều.
- Töø laùy "lô thô ","ñìu hiu "ñi keøm theo vôùi hình aûnh nhöõng coàn nhoû ,giuùp ngöôøi ñoïc hình dung ra caûnh beán soâng thaät vaéng laëng ñìu hiu 
- "Ñaâu tieáng laøng xa vaõn chôï chieàu "; dieãn taû söï im aéng , vaéng laëng ñeán rôïn ngöôøi , keå caû aâm thanh vaéng laëng u buoàn cuûa buoåi chôï chieàu taøn cuõng khoâng coù . Caûnh vaät ôû ñaây thaät taøn taï hoang vaéng quaïnh hiu 
 “N¾ng xuèng, trêi lªn s©u chãt vãt. 
 S«ng dµi trêi réng  => Kh«ng gian ba chiÒu: chiÒu réng cña c¶nh vËt mÆt ®Êt, chiÒu cao cña bÇu trêi, chiÒu s©u cña s«ng n­íc. -> rîn ngîp. TÊt c¶ ® ... hoaøn chænh hôn vôùi nhöõng chi tieát: coàn nhoû, gioù ñìu hiu, caây coái lô thô, chôï chieàu ñaõ vaõn, laøng xa, trôøi saâu choùt voùt, beán coâ lieâu nhöng khoâng laøm cho caûnh vaät soáng ñoäng hôn, maø caøng chìm saâu vaøo tónh laëng, coâ ñôn, hiu quaïnh. 
 2.3. Khổ 3: Cảnh bèo trôi, bờ xanh hoang vắng. 
- BÌo d¹t vÒ ®©u hµng nèi hµng=> sù lªnh ®ªnh v« ®Þnh, tan t¸c
- Hình aûnh "Beøo daït veà ñaâu haøng noái haøng " laø hình aûnh boå sung , nhaán maïnh theâm yù nghóa cuûa thaân phaän laïc loaøi leânh ñeânh voâ ñònh khoâng phaûi cuûa 1 con ngöôøi maø cuûa caû kieáp ngöôøi 
- Töø phuû ñònh "khoâng "ñöôïc söû duïng 2 laàn :"khoâng ñoø vaø khoâng caàu " nhaèm khaúng ñònh söï thieáu vaéng phöông tieän ñeå noái lieàn ñoâi bôø, ñeå baøy toû nieàm caûm thoâng giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi , giöõa thieân nhieân vôùi con ngöôøi. ñoù cuõng laø caùch phuû nhaän thöïc taïi cuoäc soáng nhö dieãn taû taâm traïng coâ ñôn ñeán tuyeät cuøng.
=> Tieáp tuïc hoaøn thieän böùc tranh traøng giang vôùi hình aûnh nhöõng lôùp beøo noái nhau troâi daït treân soâng vaø nhöõng bôø xanh tieáp baõi vaøng laëng leõ. Caûnh coù theâm maøu saéc nhöng chæ caøng buoàn hôn. 
 2.4. Khổ 4:Tâm sự nhớ quê và nỗi niềm mong tìm chỗ nương tựa của nhà thơ.
- Töø laùy "lôùp lôùp " gôïi söï lieân töôûng ñoäc ñaùo veà nhöõng aùng maây traéng ñuøn nhö nuùi baïc ôû 1 goùc trôøi 
- Hình aûnh "chim nghieâng caùnh nhoû boùng chieàu sa "gôïi caûm giaùc toäi nghieäp veà 1 thaân phaän nhoû beù laïc loaøi khoâng chòu ñöïng noåi söùc naëng cuoäc ñôøi: “Chim nghiªng c¸nh nhá bãng chiÒu sa”
- Töø "dôïn dôïn "coù nghóa laø gôïn leân , dieãn taû taâm traïng ñaày xuùc caûm tröôùc caûnh u buoàn vaéng laëng cuûa thieân nhieân, cã c¸i g× gîn lªn, dÊy lªn trong lßng, nçi buån nhí quª h¬ng da diÕt h¬n, ch¸y báng h¬n. T©m tr¹ng th­¬ng nhí quª h­¬ng b¾t nguån tõ sãng n­íc trµng giang! Thiªn nhiªn lµ n¬i göi g¾m nçi buån, göi g¾m nçi lßng th­¬ng nhí quª h­¬ng! (yªu thiªn nhiªn còng lµ t×nh c¶m yªu n­íc) ” 
 =>Trªn c¸i nÒn mªnh m«ng cña kh«ng gian, m©y næi thµnh cån, thµnh líp “®ïn nói b¹c”! C¸nh chim nhá nhoi ®Õn téi nghiÖp, nghiªng c¸nh (søc nÆng cña bãng chiÒu nh­ ®ang ®Ì nÆng lªn c¸nh chim nhá bÐ Êy). C¸nh chim cña th¬ míi l·ng m¹n: gîi sù nhá bÐ mµ c« lÎ, lÆng lÏ (®èi lËp trong kh«ng gian réng lín)
- Líp líp m©y cao... b¹cè C¶nh tr¸ng lÖ k× vÜ >nhá nhoi ®¬n lÎ 
=> BÇu trêi réng h¬n mªnh m«ng h¬n , xa v¾ng h¬n. è C¸nh chim nh nhá nhoi h¬n ®¬n lÎ h¬n , cã sù sèng nhng nhá bÐ m«ng lung =>buån da diÕt
- Caâu "Khoâng khoùi hoaøng hoân cuõng nhôù nhaø "laø söï vaän duïng töù thô xöa nhöng ñoàng thôøi coøn khaúng ñònh tình caûm ñoái vôùi queâ höông caøng saâu naëng theâm => Khoå thô cuoái naøy ñaõ dieãn taû ñöôïc taám loøng yeâu queâ höông ñaát nöôùc cuûa nhaø thô 
=> 2 caâu ñaàu: Böùc tranh thieân nhieân kì vó, neân thô. Caûnh ñöôïc gôïi leân bôûi buùt phaùp ngheä thuaät coå ñieån vôùi hình aûnh maây traéng, caùnh chim chieàu, ñoàng thôøi mang daáu aán taâm traïng cuûa taùc giaû. Hai caâu sau tröïc tieáp boäc loä taám loøng thöông nhôù queâ tha thieát cuûa taùc giaû. 
- Th«i HiÖu cÇn khãi sãng ®Ó nhí quª h­¬ng 
 2.5. NghÖ thuËt: Bµi th¬ võa cæ ®iÓn, võa hiÖn ®¹i. Cæ ®iÓn: thÓ th¬, nhÞp th¬, thi liÖu, bót ph¸p HiÖn ®¹i: h×nh ¶nh ch©n thùc, tõ ng÷ tinh tÕ, giµu c¶m xóc. Huy CËn m­în nguyªn t¾c t­¬ng xøng cña phÐp ®èi §­êng thi, t¹o vÎ c©n xøng trang träng më ra c¸c chiÒu cña kh«ng gian: “N¾ng xuèng trêi lªn s©u chãt vãt; S«ng dµi trêi réng bÕn c« liªu”. Sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh mang ý vÞ cæ thi: 
- Cã nh÷ng c©u t¸c gi¶ cè ý ®Ó h¬i l¹c ®iÖu thµnh nhÞp 2/2/3: “ ThuyÒn vÒ/ n­íc l¹i / sÇu tr¨m ng¶.
Cñi mét / cµnh kh« / l¹c mÊy dßng”
 2.6. ý nghÜa v¨n b¶n: VÎ ®Ñp cña bøc tranh thiªn nhiªn, nçi sÇu cña c¸i t«i c« ®¬n tr­íc vò trô réng lín, niÕm kh¸t khao hoµ nhËn víi cuéc ®êi vµ lßng yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc tha thiÕt cña t¸c gi¶.
 3. Tổng kết: Bµi th¬ ghi l¹i h×nh ¶nh t¹o vËt thiªn nhiªn, võa mªnh m«ng, v« biªn; võa hiu qu¹nh hoang v¾ng! C¸i t«i c« ®¬n, b¬ v¬ tr­íc thiªn nhiªn trêi réng, s«ng dµi, kh«ng biªt tr«i d¹t vµo ®©u gi÷a dßng s«ng v« ®Þnh cña cuéc ®êi! C¶m xóc chñ ®¹o cña bµi th¬: t×nh c¶m thiÕt tha yªu thiªn nhiªn, ®Êt n­íc quª h­¬ng! Bµi th¬ mang ®Ëm phong c¸ch §­êng thi cæ kÝnh. 
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Tâm sự nhớ quê và nỗi niềm mong tìm chỗ nương tựa của nhà thơ. H­íng dÉn häc bµi chuÈn bÞ bµi sau: LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn b¸c bá uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d
D. Rút kinh nghiệm.
Tiªu ®Ò vµ c©u th¬ ®Ò tõ B©ng khu©ng trêi réng nhí s«ng dµi
- Tõ H¸n ViÖtè mªnh mang cæ kÝnh : Traøng giang :soâng daøi .ôû ñaây coù söï bieán aâm öô ® a ñeå coù ñöôïc vaàn ang .Söï bieán ñoåi aáy nhö laøm taêng theâm ñoä daøi cuûa con soâng. 
- S«ng dµi: chØ míi gîi ®Þnh l­îng. Trµng giang: gîi chiÒu dµi, chiÒu réng (cô thÓ) [Trµng:dµi; hai nguyªn ©m /a/ liªn tiÕp gîi chiÒu réng, sù xa x«i! ©m H¸n ViÖt trang träng nh­ cßn gîi ®Õn mét con s«ng cña thuë hång hoang lÞch sö nµo ®ã!
- Lêi ®Ò tõ: lµ ®iÓm tùa cho c¶m høng, cho ý t­ëng ®Ó t¸c gi¶ triÓn khai t¸c phÈm (kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét trang søc nghÖ thuËt). Trêi réng (b©ng khu©ng) nhí s«ng dµi! hay... Nh©n vËt tr÷ t×nh ®ang trong ©m tr¹ng b©ng khu©ng th­¬ng nhí?! KÕt hîp gi÷a nçi nhí cña con ng­êi vµ nçi nhí cña t¹o vËt. Con ng­êi nÆng lßng th­¬ng nhí mµ t¹o vËt còng trµn ngËp nçi nhí ®Õn b©ng khu©ng! T©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh ®· hoµ c¶m ®­îc víi nçi sÇu cña s«ng nói! 
- Cµnh cñi kh«, hµng bÌo dËt dê tr«i næi... ®i vÒ ®©u gi÷a s«ng n­íc mªnh mang?! gîi liªn t­ëng ®Õn nh÷ng kiÕp ng­êi, nh÷ng cuéc ®êi buån! Nçi buån riªng cña thÕ hÖ nh÷ng ng­êi cÇm bót lóc bÊy giê, nçi buån cña Th¬ míi hoµ nhËp víi nçi sÇu nh©n thÕ ®Ó t¹o ra ©m h­ëng buån da diÕt ; “Mang mang thiªn cæ sÇu”, nçi buån cña nh÷ng con ng­êi g¾n bã víi ®Êt n­íc nh­ng c« ®¬n, bÊt lùc
- C¶nh trªn s«ng: Sãng gîn; ThuyÒn xu«i m¸i ; N­íc song song; ThuyÒn vÒ; N­íc sÇu tr¨m ng¶ ; Cñi mét cµnh kh«; bÌo d¹t nèi hµng; Kh«ng ®ß, kh«ng cÇu. 
- C¶nh gîi nh÷ng c¸i h÷u h¹n nhá bÐ: Võa gîi nçi buån hiÖn t¹i võa gîi nçi sÇu nh©n thÕ, l¹i võa gîi nçi sÇu cña kiÕp ng­êi!
- C¶nh bªn s«ng: Cån nhá, Bê xanh tiÕp b·i vµng. =>C¶nh cña c¶m xóc t©m tr¹ng cña thi sÜ vµ còng lµ t©m tr¹ng cña mét líp ng­êi thña Êy: g¾n bã víi quª h­¬ng ®Êt n­íc nh­ng bÊt lùc! Hä th­êng t×m ®Õn c¶nh mªnh m«ng hoang v¾ng, c¶nh chiÒu tµ, c¶nh chia li, nh÷ng sù vËt nhá nhoi, gîi nhung kiÕp ng­êi nhá bÐ b¬ v¬...Trµng giang tiªu biÓu cho phong c¸ch th¬ Êy!
- §Æt trong ng÷ c¶nh (®Êt níc mÊt chñ quyÒn): Nçi buån, nçi nhí nhµ chÝnh lµ biÓu hiÖn cña lßng yªu níc v× nhµ th¬ ë ngay trªn quª h¬ng mµ vÉn thÊy thiÕu quª h¬ng.
- C¶nh mªnh m«ng v« h¹n, réng ®Õn kh«ng cïng cña c¶nh thiªn nhiªn: S«ng dµi, trêi réng, m©y cao, nói b¹c, bê xanh, b·i vµng, giã, lµng xa. Cån ®· nhá l¹i l¬ th¬, gîi th­a thít hoang v¾ng Kh«ng gian qu¹nh hiu. Trªn dßng s«ng mªnh m«ng cã tíi hai lÇn phñ ®Þnh
- Mèi quan hÖ gi÷a kh«ng gian vµ thêi gian: mèi quan hÖ diÔn ra ®ång thêi, phô ho¹ cho nhau. Buæi chiÒu: chiÒu sa, v·n chî chiÒu” , Kh«ng khãi hoµng h«n còng nhí nhµ” (thêi gian), kh«ng gian chiÒu ph« hÕt vÎ hoang s¬, hiu qu¹nh; C¶ hai gîi nçi buån c« ®¬n cho nh©n vËt tr÷ t×nh. => C¶ kh«ng gian, thêi gian ®­îc miªu t¶ theo sù vËn ®éng, hoµ ®iÖu gîi c¶nh vËt mªnh m«ng xa v¾ng, gîi nçi buån c« ®¬n cña lßng ng­êi.
- Thanh ®iÖu; Nhµ th¬ tu©n thñ quy ®Þnh cña luËt b»ng, tr¾c vµ cã nh÷ng nÐt riªng: Sö dông tõ l¸y nguyªn: ®iÖp ®iÖp, song song, líp líp, dîn dîn. Tæ chøc ng«n tõ t¹o h×nh ¶nh, kÕt hîp nhÞp ®iÖu gîi ©m h­ëng tr«i ch¶y, xu«i chiÒu, mªnh mang, xao xuyÕn cña hån thi nh©n vµ t¹o vËt: ThuyÒn vÒ - n­íc l¹i; N¾ng xuèng – trêi lªn; S«ng dµi – trêi réng; Bê xanh – b·i vµng. 
- ThÓ th¬: Trµng giang lµ bµi Th¬ míi l·ng m¹n, nh­ng mang ®Ëm dÊu Ên §­êng thi. Sè tiÕng trong mét c©u, sè c©u trong mét khæ th¬ (Cã thÓ coi ®©y lµ mét bµi tø tuyÖt liªn hoµn, mçi khæ th¬ lµ mét bµi). Huy CËn m­în nguyªn t¾c t­¬ng xøng cña phÐp ®èi §­êng thi, t¹o vÎ c©n xøng trang träng më ra c¸c chiÒu cña kh«ng gian: “N¾ng xuèng trêi lªn s©u chãt vãt; S«ng dµi trêi réng bÕn c« liªu”. Sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh mang ý vÞ cæ thi: h×nh ¶nh nhµ th¬ mét m×nh ®øng tr­íc vò trô ®Ó c¶m nhËn ®­îc c¸i vÜnh viÔn, v« cïng v« tËn cña kh«ng gian, thêi gian víi kiÕp ng­êi : “Líp líp m©y cao ®ïn nói b¹c” (m­în tõ “®ïn” trong th¬ §ç Phñ; “L­ng trêi sãng dùng lßng s«ng th¼m / MÆt ®Êt m©y ®ïn cöa ¶i xa”). C¸nh chim trong th¬ cæ xuÊt hiÖn trong th¬ cæ kh¸ nhiÒu, “ngµn mai giã cuèn chim bay mái” (ChiÒu h«m nhí nhµ- bµ HuyÖn Thanh Quan)
- B»ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ bµi th¬ Trµng giang, em h·y gi¶i thÝch v× sao c¸c t¸c gi¶ l¹i ph¸t biÓu nhu vËy?
 - Không có một hoạt động nào của con người: không một chuyến đò, không cầu. Cánh bèo trôi ấn tượng về sự chia li, tan tác càng gợi nỗi buồn mênh mông. Chỉ có mối liên hệ duy nhất của thiên nhiên với nhau: bờ xanh- bãi vàng. Thái độ phủ nhận thực tại, mong tìm thấy mối giao hoà với cuộc đời, tuyệt nhiên không thấy. Sự cô quạnh được đặc tả bằng chính cái không tồn tại.
- Phải là người nặng lòng với sông nước quê hương nhà thơ mới có thể viết về những nét bình dị mà vẫn gợi cảm đến thấm thía như thế.
- Tâm trạng của chủ thể trữ tình=> Cảm thấy cái hữu hạn, nhỏ bé của kiếp người trước vô hạn thời gian, không gian . Nỗi buồn mang màu sắc phương Đông, là sự tiếp nối cái mạch sầu nghìn năm ®· ch¶y trong thơ ca truyền thống => Chất cổ điển. Cảm thấy lạc lõng trước cuéc ®êi; mất mối liên hệ với vũ trụ, khát khao đồng cảm để vơi bớt cô đơn Đây là nỗi buồn của cái tôi lãng mạn, nỗi buồn thời đại, nỗi buồn thế hệ => Chất hiện đại làm tăng thêm nỗi lòng nhớ quê cuồn cuộn, dâng tràn con người ý thức về mình và mong tìm thấy trong cõi đời vô định một nơi nương nhờ, bám vào để tâm hồn được an lạc, để thấy một cuộc sống ý nghĩa và niềm tin hi vọng.Qua bài Thơ Mới mang vẻ đẹp cổ điển, Huy Cận bộc lộ nỗi sầu của một cái tôi cô đơn trước thiên nhiên rộng lớn, trong đó thấm đượm tình người, tình đời, lòng yêu nước thầm kín mà tha thiết.
Thể hiện cái tôi luôn trăn trở, day dứt về số phận của thế hệ và đất nước.
- Nghệ thuật sử dụng hình thức đối, từ láy, điệp từ hiệu quả. Nghệ thuật không gian hoá tâm trạng. Hình ảnh thơ mới lạ, hiện thực, cụ thể. Giọng thơ mang đậm phong vị Đường thi.
1- Nhận xét về phong cách thơ Huy Cận.
2-Liệt kê những hình ảnh mang tính cổ điển, và hiện đại trong bài thơ.
3-Nhận xét hệ thống từ ngữ nghệ thuật trong bài thơ.
4-Sưu tầm một số bài thơ trong tập “Lửa Thiêng” của Huy Cận,(về nhà).
Xem lại bài thao tác lập luận bác bỏ để chuẩn bị phần luyện tập.
Đọc và làm bài tập 1, 2.Lập dàn ý cho câu hỏi 3.
Suy nghĩ và đưa ra một vấn đề mình quan tâm, vào lớp đưa lớp cùng bàn luận.
- GV:Bổ sung, nhận xét , chốt ý, mở rộng: 
Nỗi buồn, sự u sầu, xa vắng trong tràng giang bắt nguồn từ đâu ?
Từ cái cao rộng hoang vắng của thiên nhiên.
Có sẵn trong tâm hồn tác giả, lan toả ra cảnh vật.
Được gợi ý từ những áng thơ Đường.
Từ bối cảnh buồn bã,tăm tối của đất nước lúc bấy giờ.
 E. Ý kiến khác.