Vội vàng - Xuân Diệu
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Cảm nhận về lòng ham sống bồng bột, mãnh liệt và quan niệm nhân sinh, thẩm mĩ mới mẻ của Xuân Diệu. Thấy được sự kết hợp hài hoà giữa mạch cảm xúc dồi dào và mạch triết luận sâu sắccủa bài thơ cùng những sáng tạo trong hình thức thể hiện.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
1. Kiến thức: Niềm khai khát giao cảm với đời,quan niệm nhân sinh, thẩm mĩ mới mẻ của Xuân Diệu. Lòng ham sống bồng bột, mãnh liệt của nhà thơ với quan niệm mới về thời gian, tuổi trẻ và hạnh phúc. PC nghệ thuật.
2. Kĩ năng: Đọc - hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại. Bình giảng những câu thơ hay.
3. Thái độ: Trân trong tình cảm trong sáng của người bình dân xưa .
C. PHƯƠNG PHÁP: Phương thức thuyết trình, nêu vấn đề, giảng giải, hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi gợi mở. Đàm thoại
Tuaàn:21 Tieát ppct:79,80 Ngaøy soaïn: 01/01/11 Ngaøy daïy: 04/01/11 VOÄI VAØNG Xu©n DiÖu A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Cảm nhận về lòng ham sống bồng bột, mãnh liệt và quan niệm nhân sinh, thẩm mĩ mới mẻ của Xuân Diệu. Thấy được sự kết hợp hài hoà giữa mạch cảm xúc dồi dào và mạch triết luận sâu sắccủa bài thơ cùng những sáng tạo trong hình thức thể hiện. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức: Niềm khai khát giao cảm với đời,quan niệm nhân sinh, thẩm mĩ mới mẻ của Xuân Diệu. Lßng ham sèng bång bét, m·nh liÖt cña nhµ th¬ víi quan niÖm míi vÒ thêi gian, tuæi trÎ vµ h¹nh phóc. PC nghệ thuật. 2. Kĩ năng: Đọc - hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại. Bình giảng những câu thơ hay. 3. Thái độ: Trân trong tình cảm trong sáng của người bình dân xưa . C. PHƯƠNG PHÁP: Ph¬ng thøc thuyÕt tr×nh, nªu vÊn ®Ò, gi¶ng gi¶i, h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh. 3. Bài mới: - H×nh ¶nh thiªn nhiªn, sù sèng quen thuéc quanh ta ®îc t¸c gi¶ c¶m nhËn: Mçi buæi sím thÇn vui h»ng gâ cöa => niÒm vui cuéc ®êi ®îc thÇn th¸nh ho¸. Th¸ng giªng ngon... c¶m nhËn b»ng c¶m gi¸c nhôc thÓ! hìi xu©n hång ta muèn c¾n vµo ng¬i. C¸ch miªu t¶ nh gi·i bµy, mêi mäc mäi ngêi h·y tËn hëng thiªn ®êng trÇn thÕ cña cuéc ®êi nµy! Kh¸t khao giao c¶m víi ®êi, víi vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn chÝnh lµ ®Ó kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp cña con ngêi. Mïa xu©n còng nân nµ, t¬i t¾n nh con ngêi! Qua c¸ch nh×n trÎ trung cña cÆp m¾t “xanh non, biÕc rên” cña thi sÜ! Hån th¬ yªu ®êi, yªu sèng ®Õn cuèng quýt, véi vµng, giôc gi·, tha thiÕt mêi gäi... h·y sèng hÕt m×nh, m·nh liÖt, cuång nhiÖt, ®Ó tËn hëng... Sù kÕt hîp nhuÇn nhÞ gi÷a m¹ch c¶m xóc dåi dµo vµ m¹ch triÕt luËn s©u s¾c trong bµi th¬ cïng nh÷ng s¸ng t¹o míi l¹ trong h×nh thøc thÓ hiÖn. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY - Nªu c¸c s¸ng t¸c chÝnh cña Xu©n DiÖu? - Nªu c¸c s¸ng t¸c chÝnh cña Xu©n DiÖu? + Th¬: Th¬ Th¬ (1938); Göi h¬ng cho giã (1945); Riªng chung (1960); Mòi Cµ Mau cÇm tay (1962); Hai ®ît sãng (1967); T«i giµu ®«i m¾t (1970); Thanh ca (1982) - V¨n xu«i: PhÊn th«ng vµng (1939); Trêng ca (1945); Nh÷ng bíc ®êng t tëng cña t«i (1958); C¸c nhµ th¬ cæ ®iÓn ViÖt nam I, II (1981); C«ng viÖc lµm th¬ (1984) - DÞch thuËt: C¸c nhµ th¬ Hung-ga-ri; DÞch th¬ NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du sang tiÕng Ph¸p - Nªu xuÊt xø bµi th¬? X¸c ®Þnh bè côc cña bµi th¬? - Sù sèng ngån ngén ph¬i bµy, thiªn nhiªn h÷u t×nh t¬i ®Ñp thÓ hiÖn qua c¸c h×nh ¶nh gîi c¶m nµo? * Bè côc: - §o¹n mét: (13) Tõ ®Çu...®Õn “hoµi xu©n” (Miªu t¶ cuéc sèng trÇn thÕ nh mét thiªn ®êng trªn mÆt ®Êt vµ niÒm c¶m xóc ng©y ngÊt tríc cuéc sèng Êy. - §o¹n hai: (14-30) TiÕp ®ã...®Õn “mïa cha ng¶ chiÒu h«m” (quan niÖm vÒ mïa xu©n, t×nh yªu vµ tuæi trÎ víi nhËn thøc: con ngêi chØ cã thÓ tËn hëng nguån h¹nh phóc khi cßn trÎ. Tuæi trÎ l¹i v« cïng ng¾n ngñi, thêi gian cã thÓ l¹i cíp ®i tÊt c¶) - §o¹n ba: (31-39) Cßn l¹i (ch¹y ®ua víi thêi gian ®Ó tËn hëng cuéc sèng t¬i ®Ñp n¬i trÇn thÕ) - C©u th¬ nµo cho thÊy mµu s¾c c¶m gi¸c vµ t©m hån yªu ®êi, yªu sèng cuång nhiÖt cña Xu©n DiÖu? (Loøng yeâu ñôøi, yeâu cuoäc soáng thieát tha, maõnh lieät vaø taâm traïng lo aâu, buoàn baõ tröôùc thöïc taïi ngaén nguûi cuûa ñôøi ngöôøi) Caâu 1-13: Nieàm yeâu ñôøi, yeâu cuoäc soáng tha thieát - So s¸nh t¸o b¹o , míi l¹, ®éc ®¸o Th¸ng giªng ngon nh mét cÆp m«i gÇn. C¶m nhËn vÒ “ bi kÞch thêi gian” - Cuéc ®êi ®Ñp l¾m, ®¸ng sèng, ®¸ng yªu l¾m! H·y tËn hëng cuéc ®êi ®Ñp Êy ngay trÇn thÕ nµy! CÇn g× ph¶i lªn tiªn (ý th¬ ThÕ L÷). - H×nh ¶nh thiªn nhiªn ®èi kh¸ng víi con ngêi ? Quan niÖm thêi gian XD kh¸c víi th¬ truyÒn thèng? Hs lµm viÖc víi sgk - Em h·y tãm t¾t néi dung phÇn tiÓu dÉn ? Hình aûnh con ngöôøi trong baøi thô? Coù hoøa hôïp vôùi caûnh khoâng? - C©u th¬ nµo nãi lªn sù n·o nuét , tuyÖt väng? - ThÕ giíi cña h¬ng s¾c ,thanh©m, n¾ng, giã... Cuéc sèng ®¸ng yªu qu¸ nªn véi vµng t¾t n¾ng, buéc giã Tuæi trÎ ®Ñp vµ ®¸ng yªu. - TÝnh nh©n v¨n cña tr¹ng th¸i ¸m ¶nh, ®au th¬ng bëi thêi gian qua nhanh? - NiÒm yªu sèng cuång nhiÖt, lßng ham ®êi v« biªn bÊt tËn. ChÝnh v× thÕ mµ XD chñ tr¬ng mét lèi sèng véi vµng rÊt míi mÎ, mét nh©n sinh - T×nh yªu Êy ®· lµm sèng l¹i phÈm chÊt t¬i ®Ñp ®Çy sinh khÝ ë phÇn ®Çu bµi th¬ - Nh÷ng h×nh ¶nh khoÎ kho¾n nång nµn diÔn t¶ b»ng c¸c tõ ng÷. - Nh©n vËt tr÷ t×nh muèn nãi víi ngêi ®äc ®iÒu g×? - Quan niÖm cña t¸c gi¶ vÒ mïa xu©n? - Quan niÖm cña t¸c gi¶ vÒ tuæi trÎ? t×nh yªu? - Quan niÖm cña nhµ th¬ vÒ quy luËt cña thêi gian ? - Tõ quan niÖm vÒ thêi gian, nhµ th¬ muèn béc lé t tëng tiÕn bé g×? - C¶m xóc vµ m¹ch triÕt luËn ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong bµi th¬? - NÐt míi trong quan niÖm cña Xu©n DiÖu vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn, vÒ cuéc sèng trong bµi th¬? - Nªu chñ ®Ò bµi th¬? - HS nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi th¬? Ngheä thuaät lieät keâ noùi leân gì veà cuoäc soáng? Caâu 5,9 söû duïng ngheä thuaät gì? Taùc giaû ñaõ söû duïng ngheä thuaät gì? Hs ®äc khæ th¬ ®Çu - C¸ch nh©n vËt tr÷ t×nh xng t«i? C¶m nhËn cña em vÒ khæ th¬ ®Çu? @ Hs ®äc ®o¹n hai, ®äc ®o¹n ba - C¶m xóc cña ®o¹n th¬ ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? - Em haõy neâu toùm taét veà maët ngheä thuaät cuûa baøi thô ? @ Hs lµm viÖc theo nhãm - Em haõy neâu toùm taét veà maët noäi dung cuûa baøi thô ? - Em haõy nhaän xeùt veà ngheä thuaät nhaân hoùa ôû ñoaïn thô treân ? - Xuaân Dieäu raát yeâu ñôøi, thieát tha vôùi cuoäc soáng: voà vaäp, say söa vôùi cuoäc soáng, muoán oâm choaøng taát caû, caûm nhaän söï soáng baêng taát caû caùc giaùc quan, höôûng thuï nhöõng caùi ñeïp, caùi hay tröôøng toàn cuûa cuoäc soáng: “Xuaân Dieäu say ñaém tình yeâu, say ñaém caûnh trôøi, soáng voäi vaøng, soáng cuoáng quyùt, muoán taân höôûng cuoäc ñôøi ngaén nguûi cuûa mình” (Hoaøi Thanh) Thaø moät phuùt huy hoaøng roài choät toái, Coøn hôn buoàn le loùi suoát traêm naêm (Giuïc giaõ). - Cuoäc soáng voán laø söï sinh soâi naûy nôû. Xuaân Dieäu voán khao khaùt, say ñaém tình yeâu tuoåi treû. Laøm sao soáng ñöôïc maø khoâng yeâu; khoâng nhôù, khoâng thöông moät keû naøo? - Coù khi söï yeâu thích quaù noàng naøn, dieãn ra nhö moät nhu caàu chieám ñoaït, höôûng thuï: “Neáu luùc moâi ta keà mieäng thaém; Trôøi ôi ta muoán uoáng hoàn em...” (Voâ bieân ). - Tình yeâu ñöôïc Xuaän Dieäu dieãn taû theo moïi saéc thaùi cung baäc: e aáp, dòu daøng ñeán maõnh lieät, noáng naøn, suy tö, töø söï rung ñoäng ñaàu ñôøi: Anh böôùc ñieàm nhieân....caëp vaàn (Thô duyeân ). -“ Toâi keå ñöa raêng baâu maët trôøi; Keû uoáng tình yeâu daäp caû moâi(Hö voâ). - Thêi gian tuÇn hoµn, theo chu k×, kh«ng mÊt. T tëng v¹n vËt nhÊt thÓ, con ngêi ung dung ®øng ngoµi thêi gian. MÜ häc phi thêi gian. - Cßn XD, thêi gian tuyÕn tÝnh, tr¶i dµi, mét ®i kh«ng trë l¹i, con ngêi hèt ho¶ng sî “mÊt” thêi gian - ¸m ¶nh bëi thêi gian cíp ®i t×nh yªu vµ tuæi trÎ, nªn XD thÊy thiªn nhiªn còng bÞ triÖt tiªu c¸i chÊt vui tù nhiªn v« t cña nã: th¸ng n¨m .. .rím vÞ chia ph«i s«ng nói... than thÇm tiÔn biÖt giã xinh ... hên v×... ph¶i bay ®i chim... døt tiÕng... sî ®é phai tµn. I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. TiÓu dÉn. Xu©n DiÖu (1916-1985), Tªn thËt lµ: Ng« Xu©n DiÖu, «ng sinh ra vµ lín lªn ë quª ngo¹i: V¹n Gß Båi, x· Tïng Gi¶n, huyÖn Tuy Phíc, tØnh B×nh §Þnh.Quª néi: Lµng Tr¶o Nha, nay lµ x· §¹i Léc, huyÖn Can Léc, Hµ TÜnh. - Qu¸ tr×nh trëng thµnh: Häc xong tó tµi, «ng ®i d¹y häc t, råi lµm cho së §oan ë MÜ Tho, TiÒn Giang. Sau ®ã «ng ra Hµ Néi sèng b»ng nghÒ viÕt v¨n, cã ch©n trong nhãm “Tù lùc V¨n ®oµn”. N¨m 1943, Xu©n DiÖu bÝ mËt tham gia Héi v¨n ho¸ cøu quèc, díi sù l·nh ®¹o cña mÆt trËn ViÖt Minh. Trong hai cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc vµ nh÷ng n¨m x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn b¾c, Xu©n DiÖu lÊy sù nghiÖp v¨n ch¬ng cña m×nh phôc vô §¶ng, phôc vô nh©n d©n. ¤ng ®îc bÇu lµ ®¹i biÓu quèc héi kho¸ I, 1946. ViÖn sÜ th«ng tÊn viÖn Hµn l©m nghÖ thuËt, Céng hoµ d©n chñ §øc n¨m 1983. Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 1996. => Xu©n DiÖu ®em ®Õn cho th¬ ca ®¬ng thêi søc sèng míi, c¶m xóc míi, cïng víi c¸ch t©n nghÖ thuËt ®Çy s¸ng t¹o. ¤ng lµ nhµ th¬ cña t×nh yªu, mïa xu©n vµ tuæi trÎ. - Sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945, th¬ Xu©n DiÖu híng vµo thùc tÕ ®êi sèng, rÊt giµu tÝnh thêi sù. 2. V¨n b¶n: a. Hoµn c¶nh ra ®êi. - Véi vµng in trong tËp “Th¬ Th¬” (1938). Lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ tiªu biÓu cña Xu©n DiÖu tríc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m b. Chñ ®Ò : - Bµi th¬ miªu t¶ cuéc ®êi ®Ñp l¾m, ®¸ng sèng, ®¸ng yªu. §Ó tõ ®ã nhµ th¬ bµy tá nhËn thøc míi vÒ thêi gian, t×nh yªu, tuæi trÎ vµ giôc gi· sèng hÕt m×nh, m·nh liÖt ®Ó tËn hëng cuéc ®êi nµy! c. C¶m høng: Mét t©m hån yªu ®êi, yªu sèng ®Õn cuång nhiÖt, ®»ng sau t×nh c¶m Êy lµ mét quan niÖm nh©n sinh míi chöa tõng thÊy trong th¬ truyÒn thèng. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN Đọc Tìm hiểu văn bản Phần đầu: Niềm ngất ngây trước cảnh sắc trần gian và những lí lẽ vì sao phải sống vội vàng. a. Xuất phát từ nhận thức và quan niệm về hạnh phúc trần gian, thời gian và tuổi trẻ, nhà thơ muốn bộc bạch với mọi ngườivà cuộc đời. - Ñieäp ngöõ “toâi muoán” buoäc gioù laïi bay ñi, taét naéng ñi nhaït maát , nhaán maïnh mong öôùc ñöôïc thay quyeàn taïo hoùa ñeå giöõ maõi höông saéc cho cuoäc ñôøi “- T«i muèn “t¾t n¾ng” “ buéc giã”, muèn ®o¹t quyÒn cña t¹o ho¸, thiªn nhiªn, ®Ò gi÷ l¹i h¬ng vÞ, mµu s¾c, gi÷ l¹i c¸i ®Ñp cña cuéc ®êi. T«i” muèn béc b¹ch víi mäi ngêi, víi cuéc ®êi. (th¬ míi). b. Ph¸t hiÖn vµ say sa ca ngîi mét thiªn ®êng ngay trªn mÆt ®Êt víi bao nguån h¹nh phóc k× thó vµ qua ®ã thÓ hiÖn mét quan niÖm míi: trong thÕ gi¬i 1nµy ®ªp nhÊt lµ con ngêi gi÷a tuæi trÎ vµ t×nh yªu. - Ñieäp ngöõ “naøy ñaây” + lieät keâ tuaàn thaùng maät cuûa ong böôùm hoa cuûa ñoàng noäi xanh rì laù cuûa caønh tô phô phaát à veû ñeïp muoân maøu muoân veû cuûa cuoäc soáng ñöôïc taùc giaû giôùi thieäu moät caùch vui thích Cho thaáy söï caûm nhaän tinh teá, ñoäc ñaùo baèng vò giaùc, noùi leân veû haáp daãn, quyeán ruõ cuûa cuoäc soáng nhö ñang môøi moïc. Cuéc sèng trÇn thÕ: hoa ®ång néi xanh r×, l¸ cµnh t¬, khóc t×nh si, ¸nh s¸ng hµng mi, ngon nh cÆp m«i gÇn... - C¸i ®Ñp say ®¾m cña mïa xu©n, t×nh yªu vµ tuæi trÎ; nh©n vËt tr÷ t×nh nh ®ang ng©y ngÊt tríc cuéc sèng thiªn ®êng n¬i trÇn thÕ. Nhaø thô nhaân hoùa muøa xuaân nhö moät vò thaàn mang nieàm vui cho moïi nhaø - Daáu chaám ñaëc bieät giöõa doøng thô dieãn taû söï chuyeån bieán, thay ñoåi trong caûm xuùc: töø sung söôùng, haân hoan ñeán lo aâu hoát hoûang vaø voäi vaøng, quan nieäm soáng “Khoâng chôø naéng haï môùi hoaøi xuaân” c. Noãi baên khoaên, lo aâu, hoát hoûang veà söï ngaén nguûi, mong manh cuûa kieáp ngöôøi,cuûa ñôøi ngöôøi trong söï troâi chaûy nhanh choùng cuûa thôøi gian. - Th¬ xöa: thêi gian tuÇn hoµn, theo chu k×, kh«ng mÊt. T tëng v¹n vËt nhÊt thÓ, con ngêi ung dung ®øng ngoµi thêi gian. MÜ häc phi thêi gian. - C¶m nhËn vÒ thêi gian tuyÕn tÝnh, tr¶i dµi, mét ®i kh«ng trë l¹i, con ngêi hèt ho¶ng sî “mÊt” thêi gian. ¸m ¶nh bëi thêi gian cíp ®i t×nh yªu vµ tuæi trÎ, n ... xu©n g¾n liÒn víi c¸i ®Ñp cña t×nh yªu, tuæi trÎ, cña c¶nh vËt, nªn “mµ xu©n hÕt nghÜa lµ t«i còng mÊt” - Mïa xu©n g¾n liÒn víi tuæi trÎ, t×nh yªu, song quy luËt cuéc ®êi,tuæi trÎ kh«ng tån t¹i m·i, nhµ th¬ xãt xa, tiÕc nuèi nªn b©ng khu©ng t«i tiÕc c¶ ®Êt trêi. Nhµ th¬ kh«ng quan niÖm thêi gian tuÇn hoµn (thêi gian liªn tôc, t¸i diÔn, lÆp ®i lÆp l¹i, quan niÖm lÊy sinh mÖnh vò trô lµm thíc ®o thêi gian) - Quan niÖm cña nhµ th¬ vÒ quy luËt thêi gian: Thêi gian nh mét dßng ch¶y xu«i chiÒu, mét ®i kh«ng bao giê trë l¹i. Nhµ th¬ lÊy sinh mÖnh c¸ nh©n con ngêi lµm thíc ®o thêi gian, lÊy thêi gian h÷u h¹n cña ®êi ngêi ®Ó ®o ®Õm thêi gian cña vò trô : ‘’Nãi lµm chi r»ng xu©n vÉn tuÇn hoµn ; NÕu tuæi trÎ ch¼ng hai lÇn th¾m l¹i - C¶m nhËn vÒ thêi gian cña Xu©n DiÖu lµ c¶m nhËn mÊt m¸t, hÉng hôt: Mïi th¸ng n¨m ®Òu rím vÞ chia ph«I; Kh¾p s«ng nói vÉn than thÇm tiÔn biÖt. HiÖn t¹i ®ang l×a bá ®Ó trë thµnh qu¸ khø, ®îc h×nh dung nh mét cuéc chia li. Mçi sù vËt trong ®êi sèng tù nhiªn nh ®ang ngËm ngïi tiÔn biÖt mét phÇn ®êi cña chÝnh nã. T¹o nªn sù phai tµn cña tõng c¸ thÓ: Con giã xinh th× thµo trong l¸ biÕc Ph¶i ch¨ng hên v× nçi ph¶i bay ®i? Chim rén rµng bçng ®øt tiÕng reo thi. Ph¶i ch¨ng sî ®é phai tµn s¾p söa - Gi¸ trÞ cña cuéc sèng c¸ thÓ, mçi kho¶nh kh¾c trong cuéc ®êi con ngêi ®Òu quý gi¸, thiªng liªng - Con ngêi ph¶i biÕt quý tõng gi©y, tõng phót cña ®êi m×nh! BiÕt lµm cho tõng kho¶nh kh¾c cña ®êi m×nh trµn ®Çy ý nghÜa thiªng liªng! 2.2Phaàn hai: Neâu caùch thöïc haønh: Voäi vaøng laø chaïy ñua cuøng thôøi gian, soáng maïnh meõ, ñaày ñuû vôùi töøng giaây töøng phuùt cuûa söï soáng. - Soáng toaøn taâm, toaøn trí, toaøn hoàn, Soáng toaøn thaân vaø thöùc daäy nhoïn giaùc quan, theå hieän cuûa caùi toâi ñaày ham muoán. - Nhaän thöùc veà bi kòch cuûa söï soáng ñaõ daãn ñeán moät öùng xöû tích cöïc tröôùc cuoäc ñôøi. Traû lôøi caâu hoûi voäi vaøng laø gì? Ñeà xuaát moät leõ soáng môùi meû, tích cöïc: Boäc loä quan nieäm nhaân sinh môùi chöa töøng coù trong thô ca truyeàn thoáng. Noãi khaùt khao cuoàng nhieät, quan nieäm soáng voäi ñeå taän höôûng - Pheùp ñieäp “ta muoán” oâm caû söï soáng rieát ñöa maây say caùch böôùm thaâu trong moät caùi -> Taêng caáp: nieàm say meâ cuoäc soáng ngaøy caøng daâng cao trong taâm hoàn - Nhöõng töø laùy: “chueánh choùang”, “ñaõ ñaày”, “no neâ” gôïi taû ôû möùc ñoä cao nieàm ñam meâ cao ñoä, ñoøi hoûi söï tuyeät ñoái khi taän höôûng - Hoâ ngöõ + caâu caûm + töø taùo baïo, ñoäc ñaùo “caén” laøm cho lôøi goïi cuoäc soáng theâm tha thieát vaø nieàm ñam meâ cuoàng nhieät vôùi cuoäc soángTa muèn «m.. . Ta muèn riÕt... -say, th©u, c¾n... C¶m xóc trµn trÒ, µo ¹t, vå vËp h¨m hë... ®éng tõ m¹nh, t¨ng tiÕn dÇn... - TiÕng lßng khao kh¸t, m·nh liÖt cña chñ thÓ tr÷ t×nh, g¾n víi mçi íc muèn lµ mét biÓu hiÖn cô thÓ cña tr¹ng th¸i: “Cho chÕnh cho¸ng...” “Cho ®· ®Çy...” “Cho no nª...” TËn hëng cuéc sèng thanh t©n t¬i trÎ: Sù sèng míi b¾t ®Çu m¬n mën; M©y ®a vµ giã lîn... Cá r¹ng, mïi th¬m, ¸nh s¸ng, thêi t¬i xu©n hång, c¸i h«n... - Véi vµng ch¹y ®ua víi thêi gian, thÓ hiÖn khao kh¸t sèng m·nh liÖt, cuång nhiÖt cha tõng thÊy! cña c¸i “t«i” thi sÜ. lÝ lÏ: v× sao ph¶i sèng véi vµng? TrÇn thÕ nh mét thiªn ®êng , bµy s½n bao nguån h¹nh phóc k× thó! Con ngêi chØ cã thÓ tËn hëng h¹nh phóc Êy khi ®ang cßn trÎ; mµ tuæi trÎ l¹i v« cïng ng¾n ngñi! VËy chØ cßn mét c¸ch lµ ch¹y ®ua víi thêi gian! ph¶i “véi vµng” ®Ó sèng, ®Ó tËn hëng! - NiÒm yªu sèng cuång nhiÖt, lßng ham ®êi v« biªn bÊt tËn. ChÝnh v× thÕ mµ XD chñ tr¬ng mét lèi sèng véi vµng rÊt míi mÎ, mét nh©n sinh . T×nh yªu Êy ®· lµm sèng l¹i phÈm chÊt t¬i ®Ñp ®Çy sinh khÝ ë phÇn ®Çu bµi th¬. Nh÷ng h×nh ¶nh khoÎ kho¾n nång nµn - C¶nh thiªn nhiªn quyÕn rò, t×nh tø, k× thó: Cña ong bím nµy ®©y tuÇn th¸ng mËt. Th¸ng giªng ngon nh mét cÆp m«i gÇn =>C¶nh vËt mang t×nh ngêi trµn trÒ xu©n s¾c, Xu©n DiÖu miªu t¶ c¶nh vËt b»ng c¶m xóc vµ c¸i nh×n trÎ trung! cña “CÆp m¾t xanh non vµ biÕc rên”! Khai th¸c vÎ xu©n t×nh cña c¶nh vËt vµ nhµ th¬ trót c¶ vµo c¶nh vËt xu©n t×nh cña m×nh! Quan niÖm míi mÎ, ®éc ®¸o cña Xu©n DiÖu: gi¸ trÞ lín nhÊt cña ®êi ngêi lµ tuæi trÎ! H¹nh phóc lín nhÊt cña tuæi trÎ lµ t×nh yªu! §ã lµ c¸i nh×n tÝch cùc giµu gi¸ trÞ nh©n v¨n! 2.3. NghÖ thuËt: - Sù kÕt hîp giòa m¹chc¶m xóc vµ m¹ch lu©n lÝ. C¸ch nh×n, c¸ch c¶m nhËn míi mÎ vµ nh÷ng s¸ng t¹o ®éc ®¸o vÒ h×nh ¶nh th¬. Sö dông ng«n tõ; nhÞp ®iÖu dån dËp, s«I næi, hèi h¶,cuång nhiÖt. 2.4 ý nghÜa v¨n b¶n: Quan niÖm nh©n sinh, quan niÖm thÈm mÜ míi mÎ cña Xu©n DiÖu-NghÖ sÜ cña niÒm kh¸t khao giao c¶m víi ®êi. Tổng kết: Sèng véi vµng kh«ng cã nghÜa lµ sèng gÊp, Ých kØ , hëng thô tÇm thêng. Véi vµng lµ mét t©m hån yªu sèng ®Õn cuång nhiÖt, quý träng t×nh yªu, tuæi trÎ. §©y lµ gi¸ trÞ nh©n b¶n cña th¬ XD. Baøi thô giaøu hình aûnh, giaøu caûm xuùc. Töø ngöõ choïn loïc, môùi laï, ñoäc ñaùo. Theå hieän hai taâm traïng traùi ngöôïc cuûa Xuaân Dieäu tröôùc CMTT, töø ñoù daãn ñeán quan mieäm soáng nhö ñaõ neâu ôû töïa ñeà baøi thô: “Voäi vaøng” III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - C¸i t«i cña Xu©n DiÖu ®iÓn h×nh cho thêi ®¹i míi: C¸ch c¶m nhËn c¸i ®Ñp cña cuéc ®êi. Quan niÖm vÒ thêi gian, tuæi trÎ ThÓ hiÖn c¸ch sèng cuång nhiÖt, say sa. HS Cần đọc thuộc bài, soạn bài mới.uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d Hướng dẫn đọc thêm: Tương Tư - “ Nguyễn Bính” A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Cảm nhận được tâm trạng của chàng trai quê trong một tình yêu đơn phương; Thấy được truyền thống thơ ca dân gian trong sáng tạo nghệ thuật của Nguyễn Bính. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức: Tâm tư và khát vọng của chàng trai về một tình yêu chung thuỷ với tất cả niềm yêu thương, trách móc, hờn giận, mong mỏi. Chất dân giã trong thơ Nguyễn Bính. i bút đặc sắc của Nguyễn Bính. 2. Kĩ năng: Đọc hiểu bài thơ theo đặc trưng thể loại. Phân tích, bình giảng bài thơ. 3. Thái độ: Trân trong tình cảm trong sáng của người bình dân xưa . C. PHƯƠNG PHÁP: Sử dụng kết hợp các phương pháp :thảo luận nhóm , nêu vấn đề...c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh. 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY - Giáo viên hỏi học sinh, boå sung cho ñaày ñu ûchốt ý chính boå sung cho ñaày ñuûchốt ý chính - Thơ Nguyễn Bính có nét gì khác đồng nghiệp cùng thời? HS: Trình bày hiểu biết GV mở rộng (các nhà thơ khác mang phong cách Phương tây..) Gv: Nêu chủ đề của bài thơ? - Em hiểu thế nào là tương tư? lấy vd thơ văn chứng minh? Nỗi băn khuăn ,dẫn đến than thở của chàng trai như thế nào? GV:Bổ sung ,chốt ý - Diễn biến tâm trạng tương tư trong bài thơ là của ai ? Thể hiện khái quát qua những trang thái cụ thể nào ? - Tâm trạng nhớ nhung của chàng trai thể hiện như thế nào? Trạng thái , hờn dỗi của chàng trai được thể hiện như thế nào? Nhóm 4 thảo luận 2p - Hãy nêu nôi dung và nghệ thuật của bài thơ? HS:Trình bày GV: nhận xét , chốt ý. GV bổ sung ,chốt ý - HS trình bày GV:Chốt ý - Em hiểu thế nào là tương tư? lấy vd thơ văn chứng minh? (nhóm -thảo luận 2p). HS thảo luận ,trình bày ”Tương tư không biết cái làm sao Muốn vẽ mà chơi vẽ được nào “ Nguyễn Công Trứ Hay “Ba cô đội gạo lên chùa Một cô yếm thắm bỏ bùa nhàSư Sư về Sư ốm tương tư ốm lan ốm lóc cho Sư trọc đầu “ HS thảo luận nhóm 2p, trả lới, trình bày hiểu biết. HS:Thảo luận nhóm ,trình bày 1p. HS: Tham khảo SGK trả lời. - Hãy nêu những nét khái quát về Nguyễn Bính ? I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tác giả: Tên khai sinh: Nguyễn Trọng Bính (1918-1966); Quê Nam Định. Sinh ra trong gia đình nghèo, lớn lên kiếm sống bắng nghề dạy học và làm thơ. (15 tuôi làm thơ),1917 đạt giải thưởng tự lực văn đoàn -Tp(sgk) => Đặc điểm thơ: nhà thơ rất nhảy cảm với thời đại đầy biến động đặc biệt là sự xáo trộn của vật chất .là một ngưởi đảo sâu truyền rthống dân gian ;thơ thể hiện vẻ đẹpchân quê thắm đượm tình quê ,duyên quê và phảng phất hồn xưa đất ngước .=>”thi sĩ của đồng quê” 2. Bài thơ Tương tư: Rút ra từ tập “Lỡ bườc sang ngang”-1940 - Chủ đề miêu tả tam trạng tương tư của chàng trai nông thôn không tên tuổi với những diễn biến cũa ỵêu thương , hờn giận , trách móc và khát khao mong mỏi. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Tìm hiểu văn bản 2.1. Nhan đề “ Tương Tư”: là nỗi nhớ thương ủ kín trong lóng của cháng trai, cô gái, hoặc một người nào đó khi yêu nhau ;có khi dùngđể diễn ta nỗi nhớ đơn phương: “lá này là lá xoan đào; Tương tư thì gọi thế nào hả em” - Biểu hiện: nguổn gốc là khát khao dược gần kề, dược chung tình, nhưng lai diễn ra rất phức tạp. khi tương tư người thường nhớ nhung , thương cảm mà còn là sự hờn giận, trách móc - Cách diễn đạt: dùng lời khi thì mát mẻ,vòng vo, lấp lững ,khi thì bộc bạch xuôi chiều không hề giấu diếm 2.2. Nỗi niềm tương tư của chàng trai trong thơ Nguyễn Bính - Nhớ nhung: ” Thôn Đoài ngồi nhớ Thôn Đông.... Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng” àMột sự nhớ mong khắc khoải ,vời vợi.sự dụng hình ảnh không mới nhung cách thể hiên thì rất mới”thôn đoài”, “ thôn đông ”à nỗi nhớ song hành (người nhớ người .thôn nhớ thôn” => với dọng thơ rất chân quê (hình ảnh .thành ngữ)thấy được khi tương tư thì nỗi nhớ nhung cũng tràn ra cả không gian, thời gian. - Băn khoăn ,than thở: “ Ngày qua ngày lại qua ngày; Lá xanh nhuộm đã thành cây lá vàng”, “lại”điểm nhấn của ngữ điệu, bước đi của thời gian chậm chạp, được thốt lên bằng lời than thở, ngán ngẩm trong tâm trạng nóng lòng , chờ mong đến mòn mõi - Hờn dỗi : “bảo rằng cách trở đò ngang; Có xa xôi mấy mà tình xa xôi”. Nhớ nên kể lể trách móc đối với người mình yêu.kể lể cho thỏa nổi nhớ mong,trách móc vì chưa được người yêu đền đáp. Âu củng vì quá yêu mà nên thế; “hai thôn chung lại “ có tính tạo khoảng cách gần gủi “cơ sao,chẳng sang ....trách cứ nhẹ nhàng” ->khát khao ,mơ tưởng “bao giờ bến mới gặp đò, cau thôn Doàn nhớ giầu không thôn nào” => một khao khát cháy bổng về sự hòa hợp hạnh phúc gia đình trong lòng chàng trai – nhân vật tương tư. 2.3. Nghệ thuật: Hình ảnh và ngôn từ, thể thơ lục bát, cách ví von, giọng điệu và hồn thơ trữ tình dân gian. 2.4 . Ý nghĩa văn bản: Vẻ đẹp của một tình yêu chân quê, thuần phát. 3. Tổng kết a. Nội dung: bài thơ là một bức tranh tâm trạng tương tư của chàng trai thể hiện qua các cung bậc trạng thái thấy được khát vọng và ức muốn hạnh phúc b. Nghệ thuật: Sử dụng rất nhiều cặp đối.... các hình ảnh dân dã bình dị tạo nên ý tứ trong lời thơ ngôn ngử mang đậm lời quê,hồn quê thể thơ lục bát ,dân gian phảng phất hơi thở của ca dao, cái hồn của thể thơ trử tình cùng giọng điệu ,lời thơ ..... với phong cách thơ: sự kết hợp giửa tiếng thơ của thời đại cùng chất văn học dân gian bao đời. Tất cả cùng in đấu đậm nét chân quê và hồn quê III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Cảm nhận của em về phong cách thơ Nguyễn Bính? - Cần đọc thuộc bài thơ, soạn bài mới theo câu hỏi trong SGK..uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d D. Rút kinh nghiệm.
Tài liệu đính kèm: