Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 120, 121: Ôn tập đề cương

Tuần: 
Tiết ppct:120,121 
Ngày soạn: /10 
Ngày dạy: /10 
ÔN TẬP ĐỀ CƯƠNG
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Củng cố kiến thức đã học về tác phẩm văn học Việt Nam và văn học nước ngoài ở hai phương diện nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật . Củng cố kiến thức đã học về làm văn. Học sinh cĩ kĩ năng ơn tập lại một số kiến thức đã học.
 2. Kĩ năng: Trọng tâm là văn học Việt Nam: Hệ thống hoá kiến thức đã học về tác giả, tác phẩm theo quá trình vận động lịch sử trong các giai đoạn cuối cùng của thời kì văn học trung đại, hiểu được tài năng sáng tạo của ông cha ta để đưa văn học dân tộc đạt tới những giá trị đỉnh cao về nghệ thuật.
 3. Thái độ: Cĩ ý thức nghiêm túc trong viếc làm BT ơn tâp lại kiến thức.
C. PHƯƠNG PHÁP: Ph­¬ng thøc thuyÕt tr×nh, nªu vÊn ®Ị, gi¶ng gi¶i, h×nh thøc trao ®ỉi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra: Bài cũ, bài soạn của học sinh. 3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
- Học sinh suy nghĩa câu hỏi, bổ sung, ghi chép. Học sinh thảo luận nhĩm, nhận xét trình bày ý kiến cá nhân để trả lời câu hỏi theo định hướng của GV.
- Giáo viên hỏi học sinh, bổ sung cho đầy đu ûchốt ý chính bổ sung cho đầy đủchốt ý chính
H ọc sinh trình bày về kiên thức cũ đã học 
- Hướng dẫn Học sinh làm bài thi nghiêm túc, hiệu quả cao nhất.
Học sinh làm bài thi nghiêm túc, hiệu quả, tự lực cánh sinh.
I. GIỚI THIỆU CHUNG
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN HỌC KÌ II (09-10)
I.> Phần đọc văn
Phân tích cái tôi ngông, phóng túng, ý thức về tái năng, giá trị của Tản Đà qua bài thơ: Hầu trời ?
Suy nghĩ về lời giục giã sống hết mình, quý trọng thời gian tuổi trẻ của Xuân Diệu qua bài thơ Vội vàng ?
Cảm nhận nỗi buồn cô đơn, sầu nhân thế, tình cảm với quê hương đất nước của Huy Cận qua bài thơ Tràng giang ?
Cảm nhận về bức tranh phong cảnh và tâm trạng của tác giả qua bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ ?
Vẻ đẹp tâm hồn Bác qua bài thơ Chiều tối (Mộ) ?
Phân tích diễn biến tâm trạng Tố Hữu qua bài thơ Từ Aáy ? Tứ đó suy nghĩ về lẽ sống của thanh niên hiện nay ?
Suy nghĩ về lối sống trong bao trong đoạn trích “ người trong bao” của (Sê Khốp).
So sánh hai hình tượng nhân vật Gia ve với Giăng Van giăng (trong Người cầm quyền khôi phục uy quyền) của Victor Huygô để thấy được thông điệp của tác giả ?
Phân tích nghệ thuật lập luận trong: Một thời đại trong thi ca, Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác, Về luân lí xã hội nước ta?
 Nắm được nội dung và nghệ thuật của các bài đọc thêm ?
II.> Tiếng việt 
Nghĩa của câu
Đặc điểm của loại hình tiếng Việt 
Phong cách ngôn ngữ chính luận
III.> Làm văn
Nắm được khái niệm, cách phân tích, bác bỏ, bình luận và vận dụng, kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận trong bài văn nghị luận.
Biết cách viết tiểu sử tóm tắt 
* Ý nghĩa của truyện ngắn.
 a. Hình tượng cái bao: Nghĩa đen: Theo Từ điển Tiếng Việt : “Cái bao” là vật dùng để bao, gĩi, đựng đồ vật, hàng hĩa . Hình túi, hình hộp. “Cái bao” trong tác phẩm là : bao, giày cao su, ơ, mũ, bơng nhét tai, áo bành tơ, kính râm, tiếng Hi lạp, đĩng cửa cài then, buồng ngủ, chăn, màn, quan tài.
- Nghĩa bĩng: Tính cách, lối sống Bêlicơp. Nghĩa biểu trưng: Kiểu người trong bao, lối sống trong bao(lối sống thu mình). Một kiểu người, một lối sống khơng chỉ đã, đang tồn tại ở nước Nga cuối thế kỉ XIX, mà cịn là một hiện tượng xã hội cĩ ý nghĩa phổ quát sâu rộng. 
- Chi tiết đề cập đến cái bao: “Cái bao” qua các vật dụng hàng ngày: Giày cao su, ơ, mũ, bơng nhét tai, kính râm, đồng hồ để trong bao, dao, áo bành tơ ấm cốt bơng, bộ mặt cũng giấu trong bao - bản thân Bê – li – cốp cũng để trong bao, nhà ở thì “đĩng cửa cài then”, buồng ngủ như cái hộp, chăn, màn, quan tài. “Cái bao” qua cơng việc hàng ngày dạy tiếng Hi Lạp cổ. “Cái bao” thường trực trong tư tưởng. Sợ nhỡ ra lại cĩ chuyện gì, ca ngợi quá khứ, sùng bái cấp trên, cả ý nghĩ cũng giấu vào bao.
 b.Ý nghĩa thời sự: Cịn tồn tại nhiều biến thể, dị bản khác của Bêlicơp trong cuộc sống hiện nay (trong đĩ cĩ bộ phận trí thức). Lối sống ấy sẽ bị triệt tiêu chỉ khi con người ý thức được bản thân, vượt lên hồn cảnh, sống cĩ trách nhiệm.
- Nh÷ng nghÞch lÝ cđa x· héi Nga cuèi thÕ kû XIX. Ch«n Bª-li-cèp xong mäi ng­êi c¶m thÊy nhĐ nhâm...Nh­ng ch­a ®Çy mét tuÇn sau, cuéc sèng l¹i diƠn ra nh­ cị! thùc tÕ vÉn cßn nhiªï Bª-li-cèp míi, cßn bao nhiªu ng­êi trong bao! Bª—li-cèp mang tÝnh ®iĨn h×nh cđa c¶ x· héi Nga
* Trên chặng đường từ nhà lao Tĩnh Tây đến nhà lao Thiên Bảo, (vùng sơn cước ,khi chiều về). 
Bµi sè 31 cđa tËp th¬ (mét trong sè nh÷ng bµi ®­ỵc s¸ng t¸c trong giai ®o¹n bèn th¸ng ®Çu- bèn th¸ng Ng­êi bÞ hµnh h¹, ®µy ¶i d· man nhÊt). Bµi th¬ ra ®êi khi B¸c bÞ chuyĨn lao tõ TÜnh T©y ®Õn Thiªn B¶o, từ th¸ng 9 /1942. Bài thơ được viết vào ngày 10/10/1942. Mộ là bài thứ 31, trích từ tập thơ “ Nhật kí trong tù” của Bác. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c : Bài thơ được sáng tác trên đường bị giải sang nhà lao khác, lúc chiều tối, khoảng tháng 10 / 1942.
* Nhan đề: Tầng nghĩa 1 – hiện tượng: Javert khôi phục uy quyền trước Giăng Van Giăng (trước kia Giăng Van Giăng là thị trưởng Ma-đơ-len, Javert phải dưới quyền ông).
- Tầng nghĩa 2 – bản chất: Mặc dù Giăng Van Giăng là đối tượng săn đuổi của Javert, nhưng bằng sự bất khuất và sức mạnh của tình thương, ông vẫn có thể đẩy lùi, chiến thắng được hắn, khiến hắn khuất phục, run sợ g Giăng Van Giăng khôi phục uy quyền.
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Học sinh về coi lại những ý chính nhất theo hệ thống câu hỏi giáo viên cho.
- HS về nhà chuẩn bị bài, học và ơn lại tồn bộ những vấn đề cơ bản .uag của dòng sông và những chiến công hiển hách ở đâýcâng oanh liệt nhất trong lịch sử d
D. Rút kinh nghiệm.
Đ: 756 * Đề: Tâm trạng của Huy Cận trước thiên nhiên vũ trụ rộng lớn qua bài thơ Tràng Giang.
B. TRẮC NGHIỆM TỰ LUẬN ( 7đ)
 1. Đề bài : Nỗi sầu nhân thế ,nỗi buồn cơ đơn trước vũ trụ rộng lớn ,tình cảm quê hương đất nước của Huy Cận qua bài thơ Tràng Giang?.
 2. LËp dµn ý:
 a. Mở bài (1đ): Tác giả Huy Cận ,con người, cuộc đời ,các tác phẩm chính.Hồn cảnh sáng tác bài thơ.Dẫn dắt cảm nhận chung của tác giả trước khung cảnh tràng giang
 b. Thân bài (5đ): Tựa đề “Tràng giang” tạo dư âm vang xa trầm buồn tạo nên âm hưởng chung cho tồn bài thơ.Ý nghĩa của câu thơ đề từ (1đ).
 Khồ 1.(1đ) Nghệ thuật đối của thơ Đường được vận dụng linh hoạt, sử dụng từ láy gợi âm hưởng cổ kính .Nỗi buồn thấm sâu vào thiên nhiên. Hình ảnh một cành củi khơ tầm thường ,nhỏ nhoi, vơ nghĩa tạo nên chất hiện đại trong bài =>Gợi nỗi buồn về kiếp người nhỏ bé vơ định(Bi kịch của hồn người thanh niên đương thời h/sliên hệ Xuân Diệu ,Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên
 Khổ 2 (1đ): Nỗi buồn thấm sâu vào cảnh vật: Qua việc sử dụng các từ láy(lơ thơ ,đìu hiu)=>gợi sự buồn bã,quạnh vắng,cơ đơn. Phủ định sự xuất hiện của con người:Đâu tiếng làng xa=> sụ vắng lặng,cơ tịch. Chỉ cĩ cảnh vật đất trời mênh mơng. Khơng gian được mở rộng và đẩy cao “sâu ,chĩt vĩt”.Càng rộng ,càng sâu càng cao thì cảnh vật càng vắng lặng ,con người trở nên bé nhỏ rợn ngọp trước khơng gian rộng lớn.”cơ liêu”
 Khổ 3 (1đ). Nỗi buồn được khắc sâu qua hình ảnh cánh bèo trơi dạt lênh đênh. Ấn tượng về sự chia li tan tác. Tiếp tục phủ nhận sự xuất hiện của con người “khơng đị, khơng cầu..” Chỉ cĩ thiên nhiên “bờ xanh, bãi vàng “ xa vắng hoang vu =>Sự cơ quạnh được thi sĩ đặc tả bằng chính cái khơng tồn tại.
 Khổ 4(1đ): Thiên nhiên tráng lệ.Mùa thu những đám mây trắng hiện lên trùng điệp phía chân trời.Ánh dương phản chiếu lấp lánh như những núi bạc.Lấy ý thơ Đường. Nghệ thuật đối lập giữa cánh chim đơn độc và vũ trụ bao la để thấy được thiên nhiên rộng hơn thống hơn hùng vĩ hơn và cũng buồn hơn.
 c. KẾT BÀI.(1Đ): Tĩm lược nội dung và nghệ thuật bài thơ. Nêu suy nghĩ nhận xét của bản thân
Đ: 757 * Đề: Diễn biến tâm trạng của người thanh niên khi bắt gặp lí tưởng của Đảng qua bài thơ Từ Ấy?
B. TRẮC NGHIỆM TỰ LUẬN ( 7đ)
 1. Đề bài : Diễn biến tâm trạng của người thanh niên khi bắt gặp lí tưởng của Đảng qua bài thơ Từ Ấy?
 2. LËp dµn ý:
a. Mở bài.(1đ): Giới thiệu tác giả ,tàc phẩm dẫn dắt vào thân bài
b. Thân bài(5đ)
 * Khổ 1: Niềm vui sướng say mê khi bắt gặp lí tưởng Đảng.
kết hợp bút pháp tự sự và bút pháp trữ tình => Cách mạng không đối lập với nghệ thuật Trái lại đã khơi dậy một sức sống mới,đem lại cảm hứng sáng tạo cho hồn thơ.
 * Khổ 2: Nhận thức mới lẽ sống . Là sự gắn bĩ hài hồ giữa cái tơi cá nhân và cái ta chung của mọi người.
 - Tình yêu thương con nhười cuả Tố Hữu khơng phải là một thứ tình cảm chung chung mà là tình hữư ái giai cấp.
 - Tố Hữu đặt mình giũa dịng đời rộng lớn và trong mơi trường rộng lớn của quần chúng lao khổ.Ở đấy tác giả thấyniềm vui sức mạnh khơng chỉ bằng nhận thức mà cịn bằng tình cảm mến yêu,bằng sự giao cảm của những trái tim.
 * Khổ 3: Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của Tố Hữu. Cảm nhận sâu sắc bản thân mình là thành viên của đại gia đình quần chúng lao khổ. Đĩ cũng là quan điểm của giai cấp vơ sản về mối liên hệ giữa cá nhân va quần chúng lao khổ,nhân loại cần lao.
c. Kết bai(1đ): Tổng kết về nội dung và nghệ thuật. Nêu cảm nhận và nhận xét của bản thân. Nªu ý kiÕn ®¸nh gi¸ cđa c¸ nh©n, th¸i ®é, t×nh c¶m cđa b¶n th©n ®èi víi ®ãng gãp cđa t¸c gi¶, gi¸ trÞ cđa t¸c phÈm.
* Biểu điểm: 7 điểm : Khi bài viết khá hòan chỉnh về nội dung và hình thức . không sai những lỗi chính tả, trình bày sạch đẹp , có sự đầu tư cho bài viết 
5->6 điểm: khi bài có tỏ rahiểu đề nhưng còn hạn chế về dẫn chứng , cách lập luận ;có thể sai từ 3-> 5 lỗi chính tảcó hieu å nhưng chỉ có 2 dẫn chứng trong bài học ,mắc khá nhiều lỗi chính tả , lỗi về ngữ pháp. 1->2 điểm : khi HS chưa hiểu đề , bài viết lan man , có quá nhiều lỗi . 
3. Câu 3a (5đ): Huy CËn (1919-2005), tªn thËt Cï Huy CËn, «ng sinh tr­ëng trong mét gia ®×nh nhµ Nho nghÌo t¹i Hµ TÜnh. N¨m 1939 ®ç tĩ tµi, 1943 ®ç kÜ s­ canh n«ng t¹i Hµ Néi. 1942, tham gia Héi v¨n ho¸ cøu quèc. Sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945, «ng tõng gi÷ nhiỊu chøc vơ trong chÝnh phđ vµ héi liªn hiƯp v¨n häc nghƯ thuËt ViƯt Nam. 1996, ®­ỵc nhËn gi¶i th­ëng Hç ChÝ minh vỊ v¨n häc nghƯ thuËt. Sù nghiƯp: Lưa thiªng (1940); Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng (1958) ; §Êt në hoa (1960); Bµi th¬ cuéc ®êi (1963); Hai bµn tay em (1967); Nh÷ng n¨m s¸u m­¬i (1968); ChiÕn tr­êng gÇn ®Õn chiÕn tr­êng xa (1973); Ta vỊ víi biĨn (1997)Th¬ Huy CËn thĨ hiƯn lßng khao kh¸t víi cuéc sèng, thĨ hiƯn sù hoµ ®iƯu gi÷a hån ng­êi vµ t¹o vËt, gi÷a c¸ thĨ vµ nh©n quÇn. V× thÕ th¬ «ng hµm sĩc, giµu chÊt suy t­ëng vµ triÕt lÝ.
 * Xuất xứ: Bµi th¬ viÕt n¨m 1939, in trong tËp “Lưa thiªng”. XuÊt b¶n n¨m 1940. Mét tho¸ng nhí nhµ, nhí quª céng víi th©n phËn ng­êi d©n mÊt n­íc t¹o ®· t¹o c¶m høng ®Ĩ Huy CËn viÕt bµi th¬ nµy! Bài thơ được hình thành vào 1 buổi chiều thu khi nhà thơ Huy Cận đang đứng ở bờ Nam bến Chèm nhìn cảnh sông Hồng mênh mông sóng nước 
- Chủ đề: M­ỵn bøc tranh thiªn nhiªn s«ng dµi, trêi réng Huy CËn thĨ hiƯn nçi buçn mênh mang xa vắng, c¸i t«i c« ®¬n cđa kiÕp ng­êi trước thiªn nhiªn mªnh m«ng, hiu qu¹nh. Qua ®ã, t¸c gi¶ kÝn ®¸o béc lé t×nh c¶m cđa m×nh víi quª h­¬ng, ®Êt n­íc.
- Tiªu ®Ị vµ c©u th¬ ®Ị tõ: B©ng khu©ng trêi réng nhí s«ng dµi. Tõ H¸n ViƯt => mªnh mang cỉ kÝnh: Tràng giang: sông dài, ở đây có sự biến âm ươ ® a để có được vần ang. Sự biến đổi ấy như làm tăng thêm độ dài của con sông. S«ng dµi chØ míi gỵi ®Þnh l­ỵng. Trµng giang: gỵi chiỊu dµi, chiỊu réng (cơ thĨ) [Trµng:dµi; hai nguyªn ©m /a/ liªn tiÕp gỵi chiỊu réng, sù xa x«i! ©m H¸n ViƯt trang träng nh­ cßn gỵi ®Õn mét con s«ng cđa thuë hång hoang lÞch sư nµo ®ã!
- Lêi ®Ị tõ: lµ ®iĨm tùa cho c¶m høng, cho ý t­ëng ®Ĩ t¸c gi¶ triĨn khai t¸c phÈm (kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét trang søc nghƯ thuËt). Trêi réng (b©ng khu©ng) nhí s«ng dµi! hay nh©n vËt tr÷ t×nh ®ang trong t©m tr¹ng b©ng khu©ng th­¬ng nhí?! KÕt hỵp gi÷a nçi nhí cđa con ng­êi vµ nçi nhí cđa t¹o vËt. Con ng­êi nỈng lßng th­¬ng nhí mµ t¹o vËt cịng trµn ngËp nçi nhí ®Õn b©ng khu©ng! T©m tr¹ng cđa nh©n vËt tr÷ t×nh ®· hoµ c¶m ®­ỵc víi nçi sÇu cđa s«ng nĩi!
 1. Khổ 1: Khung cảnh sơng nứơc mênh mơng, bất tận
- Từ "gợn " gợi liên tưởng những con sóng nhỏ lăn tăn như gợi lên như khơi dậy nỗi buån b©ng khu©ng, da diÕt, u buồn chất chứa trong lòng con người. Từ láy toàn phần "điệp điệp " khẳng định nỗi buồn triền miên không bao giờ vơi cạn . (®iƯp ®iƯp: l¸y ©m gỵi nçi buån liªn tiÕp, trïng ®iƯp; l¹i võa nh­ ®ãng l¹i bëi phơ ©m t¾c / p / v« thanh, nçi buån nh­ đ kÝn trong lßng kh«ng nãi ®­ỵc thµnh lêi! Cách nói "Thuyền về nước lại sầu trăm ngã "là cách diễn tả mang ý nghĩa sâu sắc về nỗi sầu đau đã lan tỏa khắp nơi không phải chỉ có ở lòng người mà còn thấm sâu vào cảnh vật 
- Hình ảnh "Con thuyền xuôi mái =>nhá bÐ b¬ v¬, gỵi sù nỉi lªnh va Cđi mét cµnh kh« l¹c mÊy dßng => phÐp ®èi, vÇn th¬ c©n xøng hµi hoµ. =>C¸c sè tõ ->KiÕp ngêi nhá bÐ h÷u h¹n ; "là hình ảnh mới diễn tả sự nỗi trôi lênh đênh vô định giữa dòng đời . Đó là thân phận của những con người lạc loài trôi nổi không có ngày mai. Chi tiết này cũng gợi ý niệm về sự chia ly 
- ThuyỊn vỊ / n­íc l¹i: tiĨu ®èi gỵi sù chia l×a, tan t¸c... => 4 câu thơ đầu tiên đã giới thiệu với người đọc cảnh sóng nước trên sông chất chứa nỗi sầu sâu thẳm. Cµnh cđi kh«, hµng bÌo dËt dê tr«i nỉi... ®i vỊ ®©u gi÷a s«ng n­íc mªnh mang?! gỵi liªn t­ëng ®Õn nh÷ng kiÕp ng­êi, nh÷ng cuéc ®êi buån! Nçi buån riªng cđa thÕ hƯ nh÷ng ng­êi cÇm bĩt lĩc bÊy giê, nçi buån cđa Th¬ míi hoµ nhËp víi nçi sÇu nh©n thÕ ®Ĩ t¹o ra ©m h­ëng buån da diÕt ; “Mang mang thiªn cỉ sÇu”, nçi buån cđa nh÷ng con ng­êi g¾n bã víi ®Êt n­íc nh­ng c« ®¬n, bÊt lùc 
 2. Khổ 2:Cảnh cồn bến hoang vắng trong nắng chiều.
- Từ láy "lơ thơ ","đìu hiu "đi kèm theo với hình ảnh những cồn nhỏ ,giúp người đọc hình dung ra cảnh bến sông thật vắng lặng đìu hiu. "Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều "; diễn tả sự im ắng , vắng lặng đến rợn người , kể cả âm thanh vắng lặng u buồn của buổi chợ chiều tàn cũng không có. Cảnh vật ở đây thật tàn tạ hoang vắng quạnh hiu 
- Kh«ng gian ba chiỊu: chiỊu réng cđa c¶nh vËt mỈt ®Êt, chiỊu cao cđa bÇu trêi, chiỊu s©u cđa s«ng n­íc. §èi diƯn víi c¶nh vËt Êy lµ con ng­êi nhá bÐ, c« ®¬n! Không gian 3 chiều: sâu, dài, rộng: "sâu chót vót "=> ®é cao, trong, s©u th¼m cđa bÇu trêi: là cách diễn tả đặc biệt của t.giả để thể hiện độ cao của bầu trời vừa phản chiếu độ sâu của lòng sông vì bầu trời in hình ở mặt sông trong vắt. Kh«ng gian ba chiỊu: “N¾ng xuèng, trêi lªn s©u chãt vãt. S«ng dµi trêi réng=> kh«ng gian ba chiỊu ®Õn rỵn ngỵp. TÊt c¶ ®Ịu lỈng lÏ, trèng v¾ng, c« tÞch. BÕn c« liªu: Gỵi c¸i b¸t ng¸t cđa kh«ng gian, t« ®Ëm c¶m gi¸c c« ®¬n rỵn ngỵp. 
- Cảnh bến bờ hoang vắng quạnh hiu càng được tô đậm thêm ở khổ thơ thứ 2. Thời gian và không gian đang chuyển động mà gợi buồn, chuyển động theo hướng chia ly tan tác, trống vắng. con người cảm thấy cô đơn nhỏ bé trước vũ trụ bao la. Khổ thơ này thể hiện tâm trạng bơ vơ lạc lõng của người lữ khách trước vũ trụ bao la, xa lạ. Tâm trạng ấy như chuẩn bị cho cảm xúc dồn nén ở cuối bài thơ. C¶nh gỵi nh÷ng c¸i h÷u h¹n nhá bÐ võa gỵi nçi buån hiƯn t¹i võa gỵi nçi sÇu nh©n thÕ, l¹i võa gỵi nçi sÇu cđa kiÕp ng­êi!
 3. Khổ 3: Cảnh bèo trơi, bờ xanh hoang vắng. 
- BÌo d¹t vỊ ®©u hµng nèi hµng=> sù lªnh ®ªnh v« ®Þnh, tan t¸c. Hình ảnh "Bèo dạt về đâu hàng nối hàng " là hình ảnh bổ sung, nhấn mạnh thêm ý nghĩa của thân phận lạc loài lênh đênh vô định không phải của 1 con người mà của cả kiếp người 
- Kh«ng mét chuyÕn ®ß - Kh«ng cÇu=> lÊy kh«ng ®Ĩ nãi cã => Kh¸t khao cuéc sèng Êm cĩng ®«ng vui. Từ phủ định "không "được sử dụng 2 lần :"không đò và không cầu " nhằm khẳng định sự thiếu vắng phương tiện để nối liền đôi bờ, để bày tỏ niềm cảm thông giữa con người với con người , giữa thiên nhiên với con người. đó cũng là cách phủ nhận thực tại cuộc sống như diễn tả tâm trạng cô đơn đến tuyệt cùng. C¶nh mªnh m«ng hoang v¾ng, c¶nh chiỊu tµ, c¶nh chia li, nh÷ng sù vËt nhá nhoi, gỵi nhung kiÕp ng­êi nhá bÐ b¬ v¬...Trµng giang tiªu biĨu cho phong c¸ch th¬ Êy!
- §Ỉt trong ng÷ c¶nh (®Êt n­íc mÊt chđ quyỊn): Nçi buån, nçi nhí nhµ chÝnh lµ biĨu hiƯn cđa lßng yªu n­íc v× nhµ th¬ ë ngay trªn quª h­¬ng mµ vÉn thÊy thiÕu quª h­¬ng.
- §Ỉc s¾c nghƯ thuËt: Bµi th¬ võa cỉ ®iĨn, võa hiƯn ®¹i. Cỉ ®iĨn: thĨ th¬, nhÞp th¬, thi liƯu, bĩt ph¸p HiƯn ®¹i: h×nh ¶nh ch©n thùc, tõ ng÷ tinh tÕ, giµu c¶m xĩc
- C¶nh mªnh m«ng v« h¹n, réng ®Õn kh«ng cïng cđa c¶nh thiªn nhiªn: S«ng dµi, trêi réng, m©y cao, nĩi b¹c, bê xanh, b·i vµng, giã, lµng xa. Cån ®· nhá l¹i l¬ th¬, gỵi th­a thít hoang v¾ng, qu¹nh hiu. 
 4. Khổ 4: Tâm sự nhớ quê và nỗi niềm mong tìm chỗ nương tựa của nhà thơ.
- Từ láy "lớp lớp " gợi sự liên tưởng độc đáo về những áng mây trắng đùn như núi bạc ở 1 góc trời. Hình ảnh "chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa "gợi cảm giác tội nghiệp về 1 thân phận nhỏ bé lạc loài không chịu đựng nổi sức nặng cuộc đời: “Chim nghiªng c¸nh nhá bãng chiỊu sa”
- Trªn c¸i nỊn mªnh m«ng cđa kh«ng gian, m©y nỉi thµnh cån, thµnh líp “®ïn nĩi b¹c”! C¸nh chim nhá nhoi ®Õn téi nghiƯp, nghiªng c¸nh (søc nỈng cđa bãng chiỊu nh­ ®ang ®Ì nỈng lªn c¸nh chim nhá bÐ Êy). C¸nh chim cđa th¬ míi l·ng m¹n: gỵi sù nhá bÐ mµ c« lỴ, lỈng lÏ (®èi lËp trong kh«ng gian réng lín). Líp líp m©y cao... b¹c=> C¶nh tr¸ng lƯ k× vÜ, buån da diÕt >nhá nhoi ®¬n lỴ. BÇu trêi réng h¬n mªnh m«ng h¬n, xa v¾ng h¬n. C¸nh chim nhá nhoi, cã sù sèng nh­ng nhá bÐ m«ng lung 
- Từ "dợn dợn "có nghĩa là gợn lên, diễn tả tâm trạng đầy xúc cảm trước cảnh u buồn vắng lặng của thiên nhiên, cã c¸i g× gỵn lªn, dÊy lªn trong lßng, nçi buån nhí quª h¬ng da diÕt h¬n, ch¸y báng h¬n. T©m tr¹ng th­¬ng nhí quª h­¬ng b¾t nguån tõ sãng n­íc trµng giang! Thiªn nhiªn lµ n¬i gưi g¾m nçi buån, gưi g¾m nçi lßng th­¬ng nhí quª h­¬ng! (yªu thiªn nhiªn cịng lµ t×nh c¶m yªu n­íc) ” 
- Câu "Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà "là sự vận dụng tứ thơ xưa nhưng đồng thời còn khẳng định tình cảm đối với quê hương càng sâu nặng thêm. Khổ thơ cuối này đã diễn tả được tấm lòng yêu quê hương đất nước của nhà thơ 
- Th«i HiƯu cÇn khãi sãng ®Ĩ nhí quª h­¬ng ! “NhËt mé h­¬ng quan hµ xø thÞ; Yªn ba giang th­ỵng sư nh©n sÇu” (Quª h­¬ng khuÊt bãng hoµng h«n; Trªn s«ng khãi sãng cho buån lßng ai) Kh­¬ng H÷u Dơng. Huy CËn kh«ng cÇn ®Õn khãi sãng, mµ nçi nhí nhµ, nhí quª nh­ ïa ®Õn, trµo d©ng trong lßng, hoµ vµo t×nh yªu s«ng nĩi ! §ã lµ t©m tr¹ng cđa con ng­êi biÕt gép nçi buån, nçi sÇu nh©n thÕ, thiÕu v¾ng quª h­¬ng vµo m×nh, ®ã cịng lµ t©m tr¹ng chung cđa ng­êi d©n mÊt n­íc lĩc bÊy giê !
- Huy CËn m­ỵn nguyªn t¾c t­¬ng xøng cđa phÐp ®èi §­êng thi, t¹o vỴ c©n xøng trang träng më ra c¸c chiỊu cđa kh«ng gian: “N¾ng xuèng trêi lªn s©u chãt vãt; S«ng dµi trêi réng bÕn c« liªu”. Sư dơng tõ ng÷, h×nh ¶nh mang ý vÞ cỉ thi: h×nh ¶nh nhµ th¬ mét m×nh ®øng tr­íc vị trơ ®Ĩ c¶m nhËn ®­ỵc c¸i vÜnh viƠn, v« cïng v« tËn cđa kh«ng gian, thêi gian víi kiÕp ng­êi : “Líp líp m©y cao ®ïn nĩi b¹c” (m­ỵn tõ “®ïn” trong th¬ §ç Phđ; “L­ng trêi sãng dùng lßng s«ng th¼m / MỈt ®Êt m©y ®ïn cưa ¶i xa”). C¸nh chim trong th¬ cỉ xuÊt hiƯn trong th¬ cỉ kh¸ nhiỊu, “ngµn mai giã cuèn chim bay mái” (ChiỊu h«m nhí nhµ- bµ HuyƯn Thanh Quan)
 c. Kết bài (0.5đ): Bµi th¬ ghi l¹i h×nh ¶nh t¹o vËt thiªn nhiªn, võa mªnh m«ng, v« biªn; võa hiu qu¹nh hoang v¾ng! C¸i t«i c« ®¬n, b¬ v¬ tr­íc thiªn nhiªn trêi réng, s«ng dµi, kh«ng biªt tr«i d¹t vµo ®©u gi÷a dßng s«ng v« ®Þnh cđa cuéc ®êi! C¶m xĩc chđ ®¹o cđa bµi th¬: t×nh c¶m thiÕt tha yªu thiªn nhiªn, ®Êt n­íc quª h­¬ng! Bµi th¬ mang ®Ëm phong c¸ch §­êng thi cỉ kÝnh. Huy Cạn là nhà thơ có giọng điệu thơ đặc sắc về sự đau buồn và niềm cô đơn. Tràng giang được xem là "1 mạch sầu vạn kỷ đã chạm đến cõi vô cùng". Qua bài thơ ta nhận ra tấm lòng của nhà thơ đối với quê hương.