Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 115: Ôn tập văn học

Tuaàn: 
Tieát ppct:115 
Ngaøy soaïn: /10 
Ngaøy daïy: /10 
OÂN TAÄP VAÊN HOÏC
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Cuûng coá kieán thöùc ñaõ hoïc veà taùc phaåm vaên hoïc Vieät Nam vaø vaên hoïc nöôùc ngoaøi ôû hai phöông dieän noäi dung tö töôûng vaø hình thöùc ngheä thuaät.
 2. Kĩ năng: Troïng taâm laø vaên hoïc Vieät Nam: Heä thoáng hoaù kieán thöùc ñaõ hoïc veà taùc giaû, taùc phaåm theo quaù trình vaän ñoäng lòch söû trong caùc giai ñoaïn cuoái cuøng cuûa thôøi kì thô môùi, hieåu ñöôïc taøi naêng saùng taïo cuûa oâng cha ta ñeå ñöa vaên hoïc daân toäc đaït tôùi nhöõng giaù trò ñænh cao veà ngheä thuaät.
 3. Thái độ: HS có ý thức soạn bài theo hệ thống câu hỏi trong SGK, đọc trước bài ở nhà, làm bài tập, phần luyện tập  Có thái độ tập trung học tập nghiêm túc, tự giác, vận dụng kiến thức làm bài tập. 
C. PHƯƠNG PHÁP: Ph­¬ng thøc thuyÕt tr×nh, nªu vÊn ®Ò, gi¶ng gi¶i, h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 1. OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số 2 . Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh. 3 . Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
- GV: chốt ý chính, chia 4 nhãm: c¸c nhãm trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái cö ng­êi tr×nh bµy tr­íc líp- GV chuÈn kiÕn thøc. 
- Caùc toå trình baøy xong, lôùp goùp yù , GV nhaän xeùt. Tìm nhöõng neùt chung trong noäi dung tö töôûng caùc taùc phaåm.
- Höôùng daãn HS ruùt ra keát luaän sau khi yeâu caàu caùc em neâu noäi dung, ngheä thuaät caûu moät soá taùc phaåm ñaõ hoïc.
- Làm việc theo nhóm trao ®æi th¶o luËn trình bày kiến thức cũ. Trả lời câu hỏi của GV.
- Veõ sô ñoà, goïi HS ñieàn caùc kieán thöùc vaøo oâ phuø hôïp. HS ruùt ra keát luaän sau khi yeâu caàu caùc em neâu noäi dung, ngheä thuaät caûu moät soá taùc phaåm ñaõ hoïc. HS chuaån bò caùc noäi dung theo yeâu caàu caâu hoûi trong SGK.
I. Phaàn ñoïc vaên
Phaân tích caùi toâi ngoâng, phoùng tuùng, yù thöùc veà taùi naêng, giaù trò cuûa Taûn Ñaø qua baøi thô: Haàu trôøi ?
Suy nghó veà lôøi giuïc giaõ soáng heát mình, quyù troïng thôøi gian tuoåi treû cuûa Xuaân Dieäu qua baøi thô Voäi vaøng ?
Caûm nhaän noãi buoàn coâ ñôn, saàu nhaân theá, tình caûm vôùi queâ höông ñaát nöôùc cuûa Huy caän qua baøi thô Traøng giang ?
Caûm nhaän veà böùc tranh phong caûnh vaø taâm traïng cuûa taùc giaû qua baøi thô Ñaây thoân Vó Daï ?
Veû ñeïp taâm hoàn Baùc qua baøi thô Moä ?
Phaân tích dieãn bieán taâm traïng Toá Höõu qua baøi thô Töø Aáy ?
Suy nghó veà loái soáng trong bao cuûa “ ngöôøi trong bao” (Seâ Khoáp).
So saùnh Gia ve vôùi Giaêng Van giaêng (trong Ngöôøi caàm quyeàn khoâi phuïc uy quyeàn) cuûa Victor Huygoâ ñeå thaáy ñöôïc trhoâng ñieäp cuûa taùc giaû ?
Phaân tích ngheä thuaät laäp luaän trong: Moät thôøi ñaïi trong thi ca, Ba coáng hieán vó ñaïi cuûa Caùc Maùc, Veà luaân lí xaõ hoäi nöôùc ta?
Naém ñöôïc noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa caùc baøi ñoâc theâm ?
II. Tieáng vieät 
Nghóa cuûa caâu
Ñaëc ñieåm cuûa loaïi hình tieáng Vieät 
Phong caùch ngoân ngöõ chính luaän
III. Laøm vaên
Naém ñöôïc khaùi nieäm, caùch phaân tích, baùc boû, bình luaän vaø vaän duïng, keát hôïp nhuaàn nhuyeãn caùc thao taùc trong baøi vaên nghò luaän.
Bieát caùch vieát tieåu söû toùm taét 
- Phong caùch thô vaên: Laõng maïn, bay boång, vöøa phoùng khoùang, ngoâng ngheânh, vöøa caûm thöông, öu aùi. Coù theå xem thô vaên oâng nhö moät gaïch noái giöõa hai thôøi ñaïi vaên hoïc cuûa daân toäc: trung ñaïi vaø hieän ñaïi.
=> «ng ®¹t thµnh tùu trªn nhiÒu lÜnh vùc, nh­ng thùc sù næi bËt vÒ th¬. Th¬ «ng lµ ®iÖu t©m hån míi mÎ víi c¸i t«i l·ng m¹n bay bæng; võa hµi hoµ, phãng kho¸ng, ng«ng nghªnh l¹i võa c¶m th­¬ng ­u ¸i. ;
“Th¬ «ng lµ g¹ch nèi cña hai thêi ®¹i thi ca”
- ¤ng lµ “ng­êi d¹o b¶n ®µn më ®Çu cho cuéc hoµ nh¹c t©n k× ®­¬ng s¾p söa” (Hoµi Thanh). 
- ¤ng lµ “ng­êi b¸o tin xu©n” cho phong trµo Th¬ míi 1932-1945, «ng ®¹t thµnh tùu trªn nhiÒu lÜnh vùc, nh­ng thùc sù næi bËt vÒ th¬. 
- Sinh ra vaø lôùn leân trong buoåi giao thôøi: “Ngöôøi cuûa hai theá kyû”(Hoaøi Thanh). 
- Hoïc chöõ Haùn töø nhoû nhöng veà sau chuyeån sang saùng taùc vaên chöông quoác ngöõ
I. GIỚI THIỆU CHUNG
Caâu 1 SGK
Thô môùi naûy sinh trong hoaøn caûnh xaõ hoäi khaùc thôøi trung ñaïi. Ñoù laø thôøi Thöïc Daân- phong kieán.
Taùc giaû cuûa thô trung ñaïi laø taàng lôùp nho só, quan laïi. Taùc giaû thô môùi laø trí thöùc Taây hoïc.
Thô trung ñaïi khoâng coù caùi toâi. Thô môùi theå hieän caùi toâi moät caùch tuyeät ñoái., yù thöùc caù nhaân phaùt trieån. Thô môùi aûnh höôûng cuûa vaên hoïc phöông Taây coùn thô trung ñaïi aûnh höôûng cuûa vaên hoïc Trung Hoa.
2. Caâu 2 – SGK
Löu bieät khi xuaát döông
Haàu trôøi
Noäi dung
Lí töôûng cuûa trang nam nhi laø chuû ñoäng xoay trôøi chuyeån ñaát, laøm vieäc kì laï khoâng ñeå cuoäc soáng chæ ñaïo mình
- Moät caùi toâi taøi hoa, phoùng tuùng, khaúng ñònh taøi naêng vaên chöông hôn ngöôøi vaø khao khaùt ñöôïc theå hieän giöõa cuoäc ñôøi.
Ngheä thuaät
- Khaúng ñònh suï ñoùng goùp cuûa caù nhaân vôùi cuoäc ñôøi, tin töôûng vaøo theá heä mai sau theo doøng lòch söû.
- Xoùt xa tröôùc tình caûnh ñaát nöôùc, pheâ phaùn hoïc vaán thi cöû ñaïo Nho. Khaùt voïng maïnh meõ leân ñöôøng.
- Xaây döïng ñöôïc hình töôïng mang veû ñeïp haøo huøng, laõng maïn. Theå thô tuyeân truyeàn höôùng ngoaïi , xaây döïng hình aûnh kì vó maïnh meõ.
- Veû ñeïp laõng maïn haøo huøng cuøa PBC.
Hai baøi thô chæ laø ñieåm giao thôøi, laø gaïch noái cuûa thôøi ñaâi thi ca.
- Phaàn naøo neâu ñöôïc cuoäc soáng cuûa ngöôøi caàm buùt.
- Coù nhieàu saùng taïo (hö caáuchuyeän haàu Trôøi, theå thô thaát ngoân töï do, gioïng ñieäu töï nhieân. Ngoân ngöõ giaûn dò, hoùm hænh.
=> Caû hai baøi ra ñôøi vaøo ñaåu theá kæ XX. Löu bieät khi xuaát döông 1905; Haàu trôøi 1921. Thôøi kì ñaàu cuûa quaù trình hieän ñaïi hoùa, thaønh töïu chöa coù gì noåi baät. Chæ ñeà caäp phaàn naøo yù thöùc caùi toâi caù nhaân.
- KÑ caùi toâi taøi hoa, phoùng tuùng, ngoâng ngheânh hôn ngöôøi cuûa Taûn Ñaø.
Ñeán Voäi vaøng – Xuaân Dieäu-> yù thöùc caù nhaân troãi daäy maïnh meõ, quan nieäm môùi meû veà nhaân sinh, veà cuoäc ñôøi, veà thôøi gian.
Noäi dung
Ngheä thuaät
Voäi vaøng (Xuaân Dieäu)
Traøng giang (Huy caän) 
Ñaây thoân Vó Da ï(HMT)
Töông tö (NB)
Chieàu xuaân (AThô)
- Söï giao caûm heát mình vôùi thieân nhieân, vôùi thieân nhieân, vôùi con ngöôøi, vôùi caùi ñeïp cuûa thieân nhieân, con ngöôøi=> Quan nieäm môùi meû veà nhaân sinh, noãi buoàn veà thôøi gian ñi khoâng trôû laïi, ñôøi ngöôøi höõu haïn,=> Soáng voäi vaøng.
- Noãi buoàn, caùøi toâi coâ ñôn tröôùc soâng daøi trôøi roäng, nhöõng vaät höõu hình, nhoû beù, troâi noåi. Tình yeâu queâ höông ñaát nöôùc.
- Böùc tranh ñeïp trong söï giao caûm vôùi thieân nhieân, con ngöôøi nhaø thô boäc loä noãi buoàn nhôù baâng khuaâng uaån khuùc trong loøng. Moät tình caûm tha thieát vôùi ñôøi, vôùi ngöôøi.
- Taâm traïng chaøng trai luùc töông tö, hoàn queâ, caûnh queâ, thöông nhôù, hôøn giaän, traùch moùc, khaùt voïng haïnh phuùc löùa ñoâi.
- Böùc tranh chieàu xuaân ñoàng baèng Baéc Boä khoâng khí, nhòp soáng, caûnh vaät muøa xuaân noâng thoân eâm aû. 
- Gioïng ñieäu say meâ soâi noåi, coù nhieàu saùng taïo veà ngoân ngöõ vaø hình aûnh. Keát hôïp caûm xuùc vaø maïch luaän lí.
- Baøûi thô mang maøu saéc coå ñieån maø gioïng ñieäu gaàn guõi thaân thuoäc ôû hình aûnh trong thô.
- Giaøu hình aûnh bieåu hieän noäi taâm. Ngoân ngöõ tinh teá, giaøu söùc lieân töôûng.
- Mieâu taû dieãn bieán taâm traïng. Theå thô luïc baùt, ngoân ngöõ giaûn dò, gioïng thô ngoït ngaøo, tha thieát soáng daäy hoàn xöa ñaát nöôùc.
- Thuû phaùp gôïi taû laøm noåi baät khoâng khí, nhòp soáng noâng thoân. Duøng caùi ñoäng ñeå taû caùi tónh.
Caâu 5 – SGK : a. Chieàu toái- Hoà Chí Minh. Tình yeâu thieân nhieân, yeâu cuoäc soáng, yù chí vöôn leân hoaøn caûnh khaéc nghieät cuûa ngöôøi tuø coäng saûn. Baøi thô theå hieän tinh thaàn laïc quan cuûa Baùc. Baøi thô laø söï keát hôïp giöõa veû ñeïp coå ñieån maø hieän ñaïi. Maïch thô coù söï vaän ñoäng maïnh meõ.
Lai Taân- Hoà Chí Minh: nuï cöôøi hoùm hænh ñaày tính chaát traøo loäng thaâm thuùy vaøo xaõ hoäi Trung Hoa thôøi Töôûng. Keát caáu ñaëc bieät, coù gioïng ñieäu chaâm bieám nheï maø ñau.
Töø aây - Toá Höõu: Lôøi taâm nguyeän cuûa ngöôøi thanh nieântrong böôùc ñöôøng giaùc ngoâ lí töôûng caùch maïng. Nieàm vui say traøn treà söùc soáng khi ñoùn nhaän lí töôûng cuûa Ñaûng
Nhoá ñoàng – Toá Höõu: Noãi nhôù queâ höông, con ngöôøi tha thieát, nieàm say meâ lí töôûng, khaùt khao töï do.Söû duïng caâu thô coù keát caáu ñieäp töø, kieåu caâu. Theå hieän dieãn bieán taâm traïng.
2. Caâu 6,7,8: a. Toâi yeâu em Pu- skin: Lôøi giaõi baøy tình yeâu thaám noãi buoàn cuûa taâm hoàn yeâu chaân thaønh, maõnh lieät, nhaân haäu, vò tha. Ngoân ngöõ giaûn dò, keát hôïp giöõa caûm xuùc vaø lí trí. 
 Nhaân vaät Beâ li coáp ( Seâ Khoáp): loái soáng heøn nhaùt, baïc nhöôïc, ích kæ, baûo thuû cuûa moät boä phaän trí thöùc Nga cuoái theá kæ XIX. Nhaø vaên thöùc tænh moïi ngöôøi veà loái soáng. Xaây döïng nhaân vaät ñieån hình, gioïng keå chaäm daõi, gieãu côït chaâm bieám, mæa mai maø pha chuùt buoàn ñôøi. Chi tieát aán töôïng caùi voû bao.
Giaêng Van Giaêng (Huy - goâ) : Ngöôøi ban phaùt tình thöông cho nhöõng keû khoán khoå. Vhòu nhieàu hi sinh thieät thoøi vì ngöôøi khaùc. Trong hoaøn caûnh baát coâng tuyeät voïng, con ngöôøi chaân chính vaãn coù theå baéng aùnh saùng thöông yeâu ñaåy luøi boùng toái cöôøng quyeàn. Nhoùm ngoïn löûa nieàm tin vaøo töông lai. Xaây döïng cöû chæ , loái noùi cuûa nhaân vaät. Taïo söï ñoái laäp giöõa Giaêng Van Giaêng vaø Gia ve. Nuï cöôøi treân moäi Phaêng tin laø hình aûnh laõng maïn taêng theâm veû ñeïp cuûa Giaêng Van Giaêng.
 VD: Caâu 1 Caùi toâi ngoâng, phoùng tuùng, yù thöùc veà taùi naêng, giaù trò cuûa Taûn Ñaø
=> Taûn Ñaø (1889 – 1939), teân thaät Nguyeãn Khaéc Hieáu. Baøi thô ra ñôøi vaøo thôøi ñieåm khuynh höôùng laõng maïn ñaõ khaù ñaäm neùt trong vaên chöông thôøi ñaïi. Xaõ hoäi thöïc daân nöûa phong kieán tuø haõm, u uaát, ñaày raãy nhöõng caûnh ngang traùi, xoùt ñau 
=> T¸c gi¶ lªn hÇu trêi : T¸c gi¶ ®äc th¬ hÇu trêi: Thi nhaân keå veà hoaøn caûnh cuûa mình: .Th¸i ®é cña t¸c gi¶ qua viÖc ®äc th¬ hÇu trêi. Thaùi ñoä cuûa thi nhaân khi ñoïc thô vaø vieäc thi nhaân noùi veà taùc phaåm cuûa mình. Thaùi ñoä cuûa ngöôøi nghe thô. Traùch nhieäm vaø khaùt voïng cuûa thi nhaân 
 - Baøi thô theå hieän caùi toâi caù nhaân ngoâng ngheânh, kieâu baït, haøo hoa vaø caùi toâi coâ ñôn, beá taéc tröôùc thôøi cuoäc. Nhìn chung thô Taûn Ñaø chöa môùi nhöng nhöõng daáu hieäu ñoåi môùi theo höôùng hieän ñaïi ñaõ khaù ñaäm neùt Caùch keå chuyeän hoùm hænh, coù duyeân, loâi cuoán ngöôøi ñoïc. Ngoân ngöõ thô choïn loïc, tinh teá, gôïi caûm, khoâng caùch ñieäu, öôùc leä. Taùc giaû töï hieän dieän trong baøi thô vôùi tö caùch ngöôøi keå truyeän, ñoàng thôøi laø nhaân vaät chính. Caûm xuùc boäc loä thoaûi maùi, töï nhieân, phoùng tuùng. Theå thô thaát ngoân tröôøng thieân khaù töï do
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Học sinh về làm đề cương chi tiết bằng những ý chính nhất theo hệ thống câu hỏi GV cho.
- HS về nhà Làm đề cương chi tiết bằng những ý chính nhất theo hệ thống câu hỏi. uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d
D. Rút kinh nghiệm.