Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 114: Luyện tập kết hợp vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

Tuaàn: 
Tieát ppct:114 
Ngaøy soaïn: /10 
Ngaøy daïy: /10 
LUYEÄN TAÄP KEÁT HÔÏP VAÄN DUÏNG KEÁT HÔÏP
CAÙC THAO TAÙC LAÄP LUAÄN
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Cuûng coá kieán thöùc vaø kó naêng cô baûn veà caùc thao taùc laäp luaän ñaõ hoïc.
 2. Kĩ năng: Vaän duïng caùc thao taùc laäp luaän ñaõ hoïc ñeå vieát ñöôïc baøi vaên nghò luaän ngaén veà hieän töôïng , vaán ñeà gaàn guõi, quen thuoäc trong thöïc teá ñôøi soáng vaø trong vaên hoïc. 
 3. Thái độ: Coù yù thöùc oân taäp, vaän duïng caùc thao taùc laäp luaän ñaõ hoïc ñeå vieát ñöôïc baøi vaên nghò luaän. 
C. PHƯƠNG PHÁP: Ph­¬ng thøc thuyÕt tr×nh, nªu vÊn ®Ò, gi¶ng gi¶i, h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 1. OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh.
 3. Bài mới: Chuùng ta ñaõ hoïc trong chöông trình töø ñaàu naêm caùc thao taùc laäp luaän: So saùnh, phaân tích, baùc boû, bình luaän. Ñeå naém vöõng hôn caùc thao taùc ñaõ hoïc. Tieát naøy chuùng ta seõ heä thoáng laïi kieán thöùc, kó naêng vaän duïng vaøo vieát vaên nghò luaän.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
- Học sinh suy nghĩa câu hỏi, bổ sung, ghi chép. Học sinh thảo luận nhóm, nhận xét trình bày ý kiến cá nhân để trả lời câu hỏi theo định hướng của GV.
- Giáo viên hỏi học sinh, boå sung cho ñaày ñu ûchốt ý chính boå sung cho ñaày ñuûchốt ý chính
- Nhận diện thao tác lập luận đã được sử dụng trong các đoạn văn sau?
- Ñoaïn trích trong SGK vieát veà vaán ñeà gì? Quan ñieåm cuûa taùc giaû vôùi vaán ñeà ñoù ra sao ?
- Taùc giaû söû duïng thao taùc laäp luaän naøo laø chuø yeáu ? Ngoaøi ra coøn coù thao taùc naøo ?
- Höôùng daãn hoïc sinh xaây döïng ñeà cöông vaän duïng caùc thao taùc laäp luaän.
-Câu hỏi thảo luận: Hãy chỉ ra các ý đã triển khai trong các lập luận (Các luận điểm, luận cứ, luận chứng) Nhóm 1+nhóm 2: TTLL phân tích. Nhóm 3+nhóm 4: TTLL so sánh
5,6; TTLL phân tích. - Vaán ñeà laø: Baøn veà moät trong nhöõng phaåm chaát maø thanh nieân caàn coù ngaøy nay ?
GV: chốt ý chính, chia 4 nhãm: c¸c nhãm trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái cö ng­êi tr×nh bµy tr­íc líp- GV chuÈn kiÕn thøc. 
- Hoïc sinh ñoïc SGK vaø traû lôøi caâu hoûi cuûa GV.
- Caùc toå trình baøy xong, lôùp goùp yù , GV nhaän xeùt.
- Toá 1: Laäp daøn yù. Toå 2: Xaùc ñònh aùp duïng thao taùc laäp luaän naøo ? Toå 3: Trình baøy moät luaän ñieåm. Toå 4 vieát moät ñoaïn trình baøy tröôùc lôùp. 
*Đo¹n văn tham kh¶o: (VD) ĐÓ cảm nhận ®öîc vẻ đẹp của bøc tranh thu trong "Thu điếu", tröíc hÕt ta h·y b¾t ®Çu tõ ®iÓm nhìn, ®iÓm quan s¸t c¶nh thu cña thi nh©n. Ở bµi th¬ này , c¶nh thu ®öîc thi nhân ®ãn nhËn tõ gÇn ®Õn cao xa, råi tõ cao xa trë l¹i gÇn. Nhà thơ bắt đầu tõ chiÕc thuyÒn c©u, nhìn ra mÆt ao, nhìn lªn bÇu trêi, nhìn ra ngâ tróc råi l¹i trë vÒ víi ao thu, víi chiếc thuyÒn c©u "bé tẻo teo" ấy. VËy là, tõ mét khung ao hÑp, kh«ng gian mïa thu, c¶nh s¾c mïa thu ®öîc më ra nhiÒu höíng kh¸c nhau thËt sinh ®éng. Cũng là cảnh mùa thu nhưng ta sẽ nhận thấy sự khác biệt khi đọc "Thu vịnh". Vì sao vậy? Có lẽ, nguyên nhân đầu tiên là do điểm nhìn. Khác với "Thu điếu", trong "Thu vịnh" cảnh thu được thi nhân đón nhận từ cao xa tíi gÇn, råi l¹i tõ gÇn ®Õn cao xa cho nên bức tranh thu trong bài thơ vừa có cái thanh, cái nhẹ lại vừa có cái trong, cái cao. Như vậy là, điểm nhìn đã góp phần làm nên nét đặc sắc cho bức tranh thu. 
I. GIỚI THIỆU CHUNG
A. Oân taäp caùc thao taùc laäp luaän ñaõ hoïc: 
 1. Thao tác lập luận phân tích
-MĐ: Lµm râ ®Æc ®iÓm vÒ néi dung, hình thøc, cÊu tróc vµ mèi quan hÖ bªn trong bªn ngoµi cña ®èi tîng. YC: CÇn chia t¸ch ®èi tượng thµnh c¸c yÕu tè, bé phËn theo những tiªu chÝ, quan hÖ nhÊt ®Þnh. CÇn ®i s©u vµo tõng mÆt, tõng bé phËn song cÇn ®Æc biÖt lu ý ®Õn mèi quan hÖ giữa c¸c mÆt, c¸c bé phËn trong tÝnh chØnh thÓ, thèng nhÊt.
 2. Thao tác lập luận so sánh
-MĐ: Lµm râ ®èi töîng ®öîc nghiªn cøu trong tö¬ng quan víi c¸c ®èi töîng kh¸c. So s¸nh ®óng lµm cho ®èi töîng ®öîc nãi ®Õn cô thÓ, râ rµng, sinh ®éng vµ cã søc thuyÕt phôc. YC: ĐÆt c¸c ®èi töîng vµo cïng mét bình diÖn, ®¸nh gi¸ theo cïng mét tiªu chÝ, tr¸nh lèi so s¸nh khËp khiÔng. Ph¶i nªu râ ý kiÕn, quan ®iÓm ®¸nh gi¸ cña ngöêi tiÕn hµnh so s¸nh.
 3. Đo¹n văn 2: Nãi ®Õn nghÖ thuËt TruyÖn KiÒu lµ nãi ®Õn nghÖ thuËt s¸ng t¹o ra mét thÕ giíi cã thËt. Trong TruyÖn KiÒu, nhiÒu con ngöêi, nhiÒu c¶nh vËt, nhiÒu t©m tr¹ng ®öîc NguyÔn Du thÓ hiÖn mét c¸ch thµnh c«ng. Đã lµ th©n hình ®å sé, ®Éy ®µ cña Tó Bµ; d¸ng dÊp hµo hoa, phong nh· cña Kim Träng; c¸i lÈm nhÈm gËt ®Çu ¸m muéi cña Së Khanh; c¸i cêi s¶ng kho¸i cña Tõ H¶i; bé mÆt ®en sì , ng¬ ngÈn vì tình cña Hå T«n HiÕn; hay sù tinh tÕ cña ¸nh trăng ®Õn những rung c¶m s©u th¼m trong lßng ngöêi ®Òu ®öîc NguyÔn Du thÓ hiÖn chÝnh x¸c. Những con ngêi Êy, c¶nh vËt Êy, ¸nh trăng Êy sèng ®éng biÕt nhöêng nµo.
B . BT:
- Chớ nên tự kiêu, tự đại. Tự kiêu, tự đại là khờ dại; Mình hay nhưng nhiều người hay hơn mình. Mình giỏi nhưng nhiều người giỏi hơn mình 
 => TTLL so sánh; Người tự kiêu, tự mãn như cái chén, cái đĩa cạn. Sông to, bể rộng thì bao nhiêu nước cũng chứa được. Vì độ lượng của nó rộng và sâu. Cái chén nhỏ, cái đĩa cạn thì một chút nước cũng đầy tràn. Vì độ lượng của nó hẹp nhỏ. 
=>Ph¶i căn cø vµo môc ®Ých nghÞ luËn, yªu cÇu, ®èi tîng cña nghÞ luËn ®Ó x¸c ®Þnh cã cÇn kÕt hîp các thao tác lập luận không. Muèn lµm tèt thì ph¶i lËp ý tèt, tức là ph¶i chän được luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng.
Bµi tËp 2: a. ĐÒ bµi: Bøc tranh mïa thu trong bµi th¬ Thu ®iÕu cña NguyÔn KhuyÕn.
 - Bước 1: Lập ý
 - Bước 2: Tham khảo đoạn văn mẫu của Xuân Diệu
 - Bước 3: Viết đoạn văn vận dụng kết hợp thao tác lập luận phân tích và so sánh.
- ĐiÓm nhìn ®Ó c¶m nhËn c¶nh thu: ->từ gần đến cao xa rồi từ cao xa trở lại gần. C¶nh mïa thu trong C©u c¸ mïa thu lµ "®iÓn hình h¬n c¶ cho mïa thu cña lµng c¶nh ViÖt Nam" (Xu©n DiÖu): 
- Mµu s¾c. Đöêng nÐt, chuyÓn ®éng
-C¶nh mïa thu trong C©u c¸ mïa thu lµ c¶nh ®Ñp nhöng tÜnh lÆng vµ ®öîm buån: Kh«ng gian: Kh«ng gian tÜnh, v¾ng ngêi, v¾ng tiÕng. C¸c chuyÓn ®éng rÊt nhÑ, rÊt khÏ kh«ng ®ñ t¹o ©m thanh. TiÕng c¸ ®íp måi cµng lµm tăng sù yªn ¾ng, tÜnh mÞch cña c¶nh vËt.
*VËn dông thao t¸c ph©n tÝch vµ so s¸nh ®Ó viÕt ®o¹n văn trình bµy luËn ®iÓm 2 ë dµn ý trªn.
 b. ViÕt mét ®o¹n văn nghÞ luËn ng¾n trình bµy vÒ phÈm chÊt cña HS trong ®ã sö dông hai thao t¸c ph©n tÝch vµ so s¸nh. Söu tÇm những ®o¹n văn hay sö dụng thµnh c«ng hai thao t¸c nµy.
*Đo¹n văn tham kh¶o: (VD)
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Oân taäp caùc thao taùc laäp luaän ñaõ hoïc: Thao tác lập luận so sánh, lập luận phân tích
- HS về nhà chuẩn bị : Oân taäp vaên hoïc vaø laøm ñeà cöông theo caâu hoûi GV cho. uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d
D. Rút kinh nghiệm.