Bài giảng môn Ngữ văn 11 - Cảnh ngày hè

Cảnh ngày hè(Bảo kính cảnh giới - bài 43)Nguyễn TrãiI. TÌM HIỂU CHUNGNguyễn Trãi( 1380-1442) Là người đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ ca tiếng Việt.2. Tập thơ Quốc âm thi tập Là tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn, gồm 254 bài. - Nội dung: thể hiện vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi. - Nghệ thuật: Việt hóa thể thơ đường luật.3. Văn bản:Xuất xứ: bài số 43 trong mục Bảo kính cảnh giới (gương báu răn mình)Thể thơ: Thất ngôn bát cú đã Việt hóa: thất ngôn xen lục ngôn.Hoàn cảnh ra đời: Nguyễn Trãi đã lui về ở ẩn ở Côn Sơn.Bố cục: 2 phầnNhận xét về bố cục bài thơ?II. ĐỌC - HIỂU TÁC PHẨM1.Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày hèCâu 1:Rồi hóng mát thuở ngày trườngThời gian rảnh rỗi, buổi chiều hè, khí trời mát mẻ trong lành.Câu thơ 6 chữ, nhịp thơ ngắt bất thường: 1/2/3- rồi- ngày trường→Rảnh rỗi một cách bất thường, hiếm hoi của con người thân nhàn mà tâm không nhàn.Câu 2-3-4:Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.- Hình ảnh: cây hòe, hoa lựu, hoa senMàu sắc : lục, đỏ, hồng → tươi tắnHương thơm: tiễn mùi hương→sen thơm ngátSự vận động: đùn đùn, rợp giương, phun,tiễn→Sự sống từ bên trong vươn dậy, căng tràn, phô bày đầy sức sống.Câu 5-6:Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.Từ láy tượng thanh: lao xao, dắng dỏiNT đảo ngữ: âm thanh được cảm nhận trực tiếp→ Âm thanh tươi vui của cuộc sống thường nhật.Bức tranh mùa hè đủ màu sắc, hình ảnh, âm thanh, hương vị đầy sống động, ấp áp, tươi vui.Sự giao cảm tinh tế, mạnh mẽ.Tình yêu thiên nhiên và cuộc sống thiết tha nồng nàn của tác giả.2. Tâm trạng của tác giảDẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi phương.- Có hai cách hiểu:+ Lẽ ra nên có cây đàn của vua Thuấn để ngợi ca cảnh thái bình no ấm của nhân dân.+ Lẽ ra nên có một đời thái bình như thời vua Thuấn thì cuộc sống của dân chúng mới thực sự giàu đủ ở khắp nơi.→ Ước mơ, khát vọng cuộc sống thái bình,no ấm, hạnh phúc cho nhân dân. Một trăn trở không yên trong ngày hè bình yên. Câu kết 6 chữ có sức dồn nén cảm xúc.Có thể hiểu câu thơ trên như thế nào?III. TỔNG KẾTNỘI DUNG Lấy mùa hè làm cảm hứng, bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc sống và trên hết là tấm lòng suốt đời vì nước vì dân của Nguyễn Trãi.NGHỆ THUẬT Bài thơ thể là hiện tượng tiếp nhận thơ đường luật một cách độc đáo, từ ngữ Việt cổ sinh động, gợi cảm.Những yếu tố thể hiện sự Việt hóa thơ đường luật?IV. BÀI TẬP CỦNG CỐ, NÂNG CAO Mối quan hệ giữa cảnh và tình trong Cảnh ngày hè?