Giáo án Sinh học 10 - Tiết 23: Dinh dưỡng, chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật - Diệp Thị Lan

Giáo án
Phần 3: Sinh học vi sinh vật
Chương I: Chuyển hoá vật chất và năng lượng ở Vi sinh vật
Tiết 23: Dinh dưỡng, chuyển hoá vật chất và năng lượng ở Vi sinh vật.
Tên giáo sinh: Diệp Thị Lan.
Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Thuý.
Ngày Soạn: .tháng.năm..
Ngày dạy: 
Lớp : 10A6
I, Mục tiêu.
 1, Kiến thức.
 	- Trình bày được các kiểu dinh dưỡng vủa vi sinh vật dựa theo nguồn cacbon và năng lượng.
- Trình bày được 3 loại môi trường nuôi cấy cơ bản của VSV và đặc điểm của từng loại môi trường.
- Phân biệt được các kiểu hô hấp và lên men.
 2, Kĩ năng 
- Rèn luyện kĩ năng phân tích tổng hợp, so sánh, khái quát hoá kiến thức.
II, Phương tiện và phương pháp.
 1, Phương tiện
- SGK cơ bản 10
- Sách “cơ sở vi sinh vật học” của Nguyễn Thành Đạt
- Phiến học tập phân biệt hô hấp và lên men.
Đặc điểm cơ bản
Hô hấp hiếu khí
Hô hấp kị khí
Lên men
- Điều kiên
- Nguyên liệu
- Chất nhận điện tử cuối cùng
- Sản phẩm cuối cùng
 2, Phương pháp.
- Vấn đáp - tìm tòi
- Đọc SGK
III, Tiến trình
 1, Ổn định tổ chức lớp.
 2, Trọng tâm.
- Phân biệt được các kiểu dinh dưỡng ở Vi sinh vật
- Phân biệt được các kiểu hô hấp ở Vi sinh vật
 3, Bài mới.
	- Khi rắc bột men vào rá xôi ủ lại một thời gian xôi chuyển thành rượu nếp nóng. Bột men là nguồn cung cấp Vi sinh vật cho chất cần ử. VSV sẽ phân giải các chất, lên men để giải phóng năng lượng.
Thời gian
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
GV: Yêu cầu HS lấy ví dụ về một số loài vsv mà em biết?
GV: Các vsv này có đặc điểm chung gì?
GV: Yêu cầu học sinh phân loại các ví dụ trên vào bảng phân loại 5 giới?
GV: Yêu cầu HS nhận xét các ví dụ về mặt:
- Cấu trúc tế bào
- Khả năng trao đổi chất
- Phân bố
GV: Yêu cầu một HS khái quát lại
GV: Chỉnh xác hóa
GV: Trong tự nhiên vsv tồn tại ở những môi trường nào?
GV: Tuy nhiên trong bài này chúng ta chỉ tìm hiểu về môi trương nuôi cấy.
GV: Để vsv tồn tại được trong môi trường chúng ta cần phải có nguyên tố nào?
GV: Dựa vào thành phần dinh dưỡng chia 3 loại môi trường: MT tổng hợp, MT tự nhiên, MT bán tổng hợp
GV: 3 loại môi trường này có gì khác nhau?
GV: Giới thiệu dựa vào trạng thái của MT có thể chia 2 loại
+ Môi trường rắn
+ Môi trường lỏng
GV: Dựa vào nguồn năng lượng và nguồn cacbon ta dựa các kiểu dinh dưỡng nào?
GV: Em hiểu thế nào là quang tự dưỡng?
GV: Dị dưỡng có gì khác với tự dưỡng
GV: Chỉ phân tích quang tự dưỡng và hoá tự dưỡng còn lại gv giới thiệu nhanh
GV: Dựa vào có oxi hay không có oxi người ta chia thành hô hấp và lên men.
- VSV sống cần oxi -> hô hấp hiếu khí
- VSV sống không cần oxi -> hô hấp kị khí
GV: Yêu cầu HS đọc SGK và hoàn thành phiếu học tập sau
HS trả lời
- VK lam, Vk lưu huỳnh
- Nấm men
- Trùng đế giầy, Amíp
- Tảo
HS vận dụng kiến thức trả lời
HS: từ phân tích VD nêu lên đặc điểm
+ Cấu trúc tế bào: Đơn bào hoặc hợp bào
+ Diện tích lớn -> sự TĐC diễn ra nhanh, sinh sản nhanh, sinh trưởng nhanh, phân bố rộng
HS từ ví dụ nhận xét
- Tất cả các loại môi trường
Hs tái hiện kiến thức trả lời.
C, H, O, N -> Nguyên tố đa lượng cấu trúc lên các hợp chất hưu cơ cơ bản
- Nguyên tố vi lượng
HS phân tích và trả lời
- HS nghiên cứu SGk và trả lời
+ Quang dị dưỡng
+ Hoá dị dưỡng
+ Quang tự dưỡng
+ Hoá tự dưỡng
HS phân tích và trả lời
- Năng lượng từ chất hoá học, phản ứng hoá học toả nhiệt tạo năng lượng
- HS: Tự dưỡng tự tổng hợp được chất dinh dưỡng, Dị dưỡng không tự tổng hợp được chất hữu cơ
I, Khái niệm vi sinh vật
- VSV là những cơ thể có kích thước nhỏ bé chỉ nhìn rõ qua kính hiển vi, có cấu tạo đơn bào hoặc hợp bào, có thể là nhân sơ hoặc nhân thực. Hấp thụ dinh dưỡng, chuyển hoá các chất nhanh, sinh trưởng nhanh phân bố rộng
II, Môi trường và các loại dinh dưỡng
1, Các loại môi trường cơ bản
- Môi trường tự nhiên: Chưa biết thành phần đinh dưỡng, tỉ lệ các chất
VD: Nước thịt, nước ép hoa quả
- Môi trường tổng hợp: Gồm các chất đã biết thành phần dinh dưỡng.
- Môi trường bán tổng hợp: Các chất tự nhiên và các chất tổng hợp
- Dựa vào trạng thái môi trường
+ Môi trường rắn: Bổ sung agar
+ Môi trường lỏng
2, Các kiểu dinh dưỡng
- Quang tự dưỡng: Năng lượng từ ánh sáng, nguồn C là C02
- Quang dị dưỡng: Năng lượng từ ánh sáng, nguồn C, chất hữu cơ.
- Hoá tự dưỡng: Năng lượng chất vô cơ, nguồn C là C02
- Hoá dị dưỡng: Năng lượng là chất hữu cơ, nguồn C: Chất hữu cơ.
III. Hô hấp và lên men.
Đặc điểm phân biệt
Hô hấp hiếu khí
Hô hấp kị khí
Lên men
Điều kiện
Cần 02
Không có 02, thiếu 02
Không có hoặc thiếu 02
Nguyên liệu
Các hợp chất hữu cơ: (đường) 
1G -> C02 + H20 + 38 ATP
Chất hữu cơ, cacbohydrat
Các chất hữu cơ, tinh bột. đường đơn
Chất nhận điện tử cuối cùng
02
1 chất vô cơ không phải là 02: N03, S042-
Chất hữu cơ
Sản phẩm cuối cùng
C02 + H20 + năng lượng
Năng lượng, một số chất hữu cơ trung gian
Chất hữu cơ
- GV: Gọi HS lên bảng hoàn thành phiếu trên bảng
- GV: Lên men thường gặp ở hiện tượng nào trong thực tế
- HS: Lên men lactic, Sữa chua
- GV: Bản chất của quá trình hô hấp và lên men là quá trình hoá tự dưỡng tại sao?
- GV: Sự phân chia này không bao quát được toàn bộ sinh vật mà chỉ đối tượng là VSV
- GV: Yêu cầu học sinh lấy ví dụ cho từng loại: Hô hấp hiếu khí, hô hấp kị khí, lên men.
HS lên men : Nấm men, VK lactic
- Hô hấp hiếu khí: Nấm mốc..
- Hô hấp kị khí: Vi khuẩn sống trong ruột cá.
IV, Củng cố.
Yêu cầu học sinh trả lới câu hỏi số 3 SGK
V, Dặn dò
Đọc mục “em có biết”
Học bài và trả lời câu hỏi cuối bài