Giáo án Ngữ văn 11: Ôn tập về văn nghị luận xã hội

 Tiết 1 TCV
 NS: ÔN TẬP VỀ VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
 NG: 
Mục tiêu cần đạt: Giúp HS
Nắm được định nghĩa chung về văn nghị luận, các đặc trưng của văn nghị luận.
Vai trò vị trí của văn nghị luận trong đời sống, loại kiểu bài văn nghị luận.
Kết cấu một bài văn nghị luận.
Chuẩn bị
 Thầy: Soạn giáo án Trò: Ôn tập
Tiến trình tổ chức các hoạt động
 HĐ 1: Kiểm tra bài cũ
 HĐ 2: Giới thiệu bài mới
 HĐ 3: Bài mới
Hoạt động của thầy
HĐ của trò
Nội dung cần đạt
Đề 1
Bình luận câu tục ngữ “ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”
Đề 2
Ca dao có bài:
“ Trong đầm gì đẹp bằng sen,
........mà chẳng hôi tanh mùi bùn”
Em hãy cho biết bài ca dao trên thể hiện một tư tưởng đạo đức lối sống tốt đẹp nào của con người VN?
Đề 3
Truyện Kiều của NDu có câu:
“ Đau đớn thay phận đàn bà,
 Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung”
Em hãy phân tích Truyện Kiều để chứng minh nhận định trên của NDu.
?Trong ba đề bài trên, đề bài nào là nghị luận xã hội? Vì sao em nhận biết được điều đó?
Đề 1, 2 là nghị luận XH, đề 3 là nghị luận văn học.
Vì đề 1 bàn luận về một câu tục ngữ, nói về a/h của môi trường đối với sự hình thành nhân cách con người.
Đề 2 hình thức là phân tích một bài ca dao những cũng để làm sáng tỏ một vấn đề về đạo đức, lối sống.
Đề 3: bàn bạc về một vấn đề văn học.
? Từ phân tích ngữ liệu trên, em hiểu thế nào là nghị luận xã hội?
? Trong thực tế em đã gặp những dạng bài nghị luận ntn?
? tuy nhiên trong một bài văn có khi nào ba thao tác giải thích, chứng minh, bình luận tách bạch rieng ra không? 
? Thế nào là NLXH kiểu giải thích? 
? Cách làm kiểu bài này ntn?
? Bố cục bài văn nghị luận XH kiểu giải thích ntn?
? Tục ngữ có câu “ Lá lành đùm lá rách”. Em hãy giả thích câu tục ngữ trên?
HSTL
HSTL
HSTL
HSTL
HSTL
HSTL
HSTL
Định nghĩa về văn nghị luận xã hội.
Ngữ liệu
2, Khái niệm
 - Nghị luận XH là một loại văn trong đó người viết trình bày những ý kiến đánh giá nhận xét bàn bạc về một vấn đề xã hội nào đó như tư tưởng, đạo đức, lối sống , hay một vấn đề chính trị XH...
II. Các dạng bài nghị luận xã hội thường gặp.
Có ba dạng bài nghị luận xã hội thường gặp:
 + Nghị luận xã hội kiểu giải thích
 + Nghị luận xã hội kiểu chứng minh.
 + Nghị luận xã hội kiểu bình luận
Tuy nhiên trong quá trình làm bài người ta thường kết hợp cả ba thao tác giải thích, chứng minh, bình luận, nhằm tăng thêm sức thuyết phục người đọc, người nghe.
Nghị luận xã hội kiểu giải thích
Khái niệm: NLXH kiểu giải thích là bài văn trong đó người viết dùng lí lẽ là chủ yếu để giảng giải làm cho người đọc, người nghe hiểu rõ, hiểu đúng, hiểu sâu, hiểu tường tận một vấn đề XH, từ đó họ có suy nghĩ và hành động đúng trong cuộc sống.
Đối với kiểu bài này người viết có thể đặt và trả lời các câu hỏi:
nghĩa là gì? Giải thích từ, giải thích khái niệm, giải thích cả câu. Giải thích theo nghĩa gốc, nghĩa chuyển.
Là thế nào? Bao gồm những gì? Tại sao?
Bố cục bài văn nghị luận XH kiểu giải thích:
Mở bài
Dẫn dắt vấn đề
Giới thiệu vấn đề và giới hạn của nó.
Thân bài
Giải thích nghĩa đen: giải thích từ, giải thích khái niệm...
Giải thích nghĩa bóng.
Trình bày các lí lẽ.
Kết bài
Khẳng định lại ý nghĩa hoặc tầm quan trọng của vấn đề đó.
Rút ra bài học hoặc nêu suy nghĩ của mình về vấn đề đó.
Bài tập
HĐ 4: Hướng dẫn học bài ở nhà
-Nắm được KN NL XH, bố cục của kiểu bài NLXH kiểu giải thích.